Zuid-Afrika had het succes hard nodig. De euforie van 1994 had plaatsgemaakt voor verhalen over aids, geweld en misdaad. Het WK gaf het land de mogelijkheid om de wereld te laten zien dat het meer was dan het zoveelste Afrikaanse probleemgeval. De bevolking keek ernaar uit: internationale camera’s, celebrity’s en ladingen toeristen met euro’s en dollars. Mandela had zich sterk gemaakt voor Zuid-Afrika als voetbalgastland, en was daar fantastisch in geslaagd.
Dat dachten we toen. Deze maand publiceerde de Amerikaanse minister van Justitie een vernietigend rapport over de voetbalorganisatie Fifa, waarin ook werd gemeld dat Zuid-Afrika een koffervol cash en tien miljoen dollar smeergeld had betaald om het voetbal naar het zuidelijkste puntje van Afrika te lokken. Niks Mandela dus, maar doodgewoon corruptie.
Er komen meer opmerkelijke details naar boven. Journalist Andrew Donaldson schrijft in een recente column dat de Zuid-Afrikaanse delegatie zich in 2004 op de dag voor de uitverkiezing in Zwitserland al bekwaamde in een feestelijk comazuipen. Hij herinnert zich hoe forse mannen in Zuid-Afrikaanse voetbaloutfits in Zürich ‘als een horde Goten op de bar af stormden en lege bierglazen omhoog hielden, eisten dat die weer gevuld werden – tot de rand, met scotch’. Kortom: ze wisten het al lang.
Een andere saillante bijkomstigheid is dat een van de mogelijke hoofdrolspelers, de baas van de Zuid-Afrikaanse voetbalfederatie Safa, Danny Jordaan, kort voor het nieuws van het corruptieschandaal door het anc is benoemd als burgemeester van de havenstad Port Elizabeth. Hij moet de partij, die met angst en vrees uitkijkt naar de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar, nieuw elan geven. Wist hij van het schandaal? Hij cancelde vorige week zijn reis naar Zürich en zei dat er inderdaad tien miljoen dollar is betaald, maar dat dat geld bestemd was voor ontwikkeling van voetbal in de Cariben.
Ook de regering en ex-president Thabo Mbeki ontkennen omkoping. Maar het kwaad is geschied: de Madiba Magic-zeepbel is uit elkaar gespat.