‘Hij stierf als een hond, hij stierf als een lafaard.’ Op zijn Trumps kondigde de Amerikaanse president de dood aan van Abu Bakr al-Baghdadi, de leider van de bruutste terreurorganisatie van deze tijd. De door zichzelf tot kalief uitgeroepen Irakees had op het hoogtepunt van zijn Islamitische Staat een gebied zo groot als Groot-Brittannië in handen. Om dat te bereiken heeft Baghdadi niet alleen veel dood en verderf gezaaid, hij heeft van de wereld een bangere plek gemaakt. Omdat iedereen de naam IS mocht gebruiken zijn er wereldwijd aanslagen gepleegd in die naam: van Parijs, Nice en Brussel tot de VS en Turkije, nog los van al het geweld in Syrië en Irak.
Als een terreurgroep video’s van zichzelf online gooit waarop mensen worden onthoofd of levend verbrand, als zij een volk probeert uit te roeien, als andersdenkenden automatisch vijanden zijn die dood moeten en als zij dat ook probeert te bewerkstelligen door middel van aanslagen bij willekeurige evenementen waar massa’s willekeurige mensen rondlopen, dan boezemt ze angst in, ook hier in Nederland.
Hoewel hij zich nooit in het openbaar liet zien, op de toespraak in de Al-Nuri-moskee in Mosul na waarin hij zichzelf kalm uitriep tot kalief, oefende Abu Bakr al-Baghdadi een grote aantrekkingskracht uit op jihadisten. De belofte van een kalifaat waarin de regels golden zoals de islam volgens hen geïnterpreteerd moest worden, iemand die opstond tegen de ‘vijanden van de islam’ – het trok duizenden moslims naar het front om te vechten, ook uit tal van westerse landen.
En hoewel zij zich juist beriep op eeuwenoude gebruiken en regels werd IS groot door de inzet van moderne technologie. De wrede filmpjes van onthoofdingen aan de ene kant en video’s waarin het leven in het kalifaat werd verheerlijkt aan de andere kant, hadden veel meer impact op jongeren dan gedacht. Onder hen waren ongeveer driehonderd Nederlanders, van wie zo’n 125 zich nog in het gebied van het voormalige kalifaat bevinden en van wie de politiek zich nu afvraagt of we ze moeten terughalen of daar moeten laten zitten.
‘Hij stierf als een hond, hij stierf als een lafaard.’ Donald Trump bracht het nieuws alsof IS nu verslagen is, maar dat is echt te voorbarig. Want hoewel er van het kalifaat niks meer over is en ook de kalief zichzelf heeft opgeblazen met drie van zijn kinderen, toen de Amerikanen hem traceerden in de Syrische provincie Idlib, is daarmee niet gezegd dat IS ook voorbij is. De rol van Baghdadi als operationeel leider was al uitgespeeld, op de vlucht waren zijn mogelijkheden tot communicatie zeer beperkt en gold hij vooral als geestelijk inspirator. De mensen die met IS een nieuw kalifaat moeten stichten had hij al aangewezen en ook een nieuwe leider heeft zich al aangediend. Baghdadi zou in augustus al Abdullah Qardash hebben benoemd, die net als zijn voorganger claimt af te stammen van de profeet Mohammed en net als hij in 2013 in het Iraakse kamp Bucca zat vanwege banden met Al-Qaeda.
Die benoeming is niet officieel gemaakt en door versplintering en verschillende cellen is het zelfs de vraag of iedereen binnen IS Qardash zal accepteren als nieuwe leider. Er zijn meer gegadigden. Zoals Abu al-Hassan al-Muhajir, al maakte Trump dinsdag bekend dat hij ook door Amerika is gedood. Maar dat IS nog van zich gaat laten horen, ook nu ze vooral ondergronds opereren, lijdt geen twijfel. Met of zonder Baghdadi en met of zonder Qardash.