Vier jaar geleden, rond het WK ‘90, zag ik in het Amsterdamse theater De Balie een toneelstuk van Leopold Witte en Johan Timmers dat gretig graaide in de achterkant van die legendarische ontmoeting tussen de Moffen en de Kaaskoppen. De 'voetbalweduwen’ in de herhaling. Een aantal vrouwen van de vedetten van weleer ontmoeten elkaar tijdens wat is bedoeld als een reunie van het WK ‘74. Het loopt hilarisch uit de hand. Ik heb er erg om moeten lachen.
Filmer Theo van Gogh heeft de gelukkige ingeving gehad om dat leuke toneelstuk van vier jaar terug nu te verfilmen. Reunie is aangepast aan de omstandigheden. De volledig mislukte bijeenkomst die in 1990 zou hebben plaatsgevonden ten huize van Hansje van der Kerkhof (vrouw van Rene, maar ook zeer dol op broertje Willy) is gesitueerd aan de vooravond van de World Cup die Nederland anno 1994 (waarschijnlijk tot ergens in de eerste week van juli, als ik Grand Old Herman Kuiphof mag geloven) indringend bezighoudt. Verder is er niet veel veranderd.
Truus van Hanegem is voortdurend via de telefoon aanwezig: ze verdwaalde toen, kreeg van gastvrouwe Hansje van der Kerkhof de briljante aanwijzing dat de bewegwijzering ook in het donker zichtbaar moest zijn ('De borden zijn namelijk verlicht’). Tijdens de rijkelijk met wijn en cognac overgoten party werd de ‘zwembadaffaire’ uit 1974 nog eens opgehaald; ‘Onze Jongens’ werden door de Bildzeitung naakt in een zwembad geportretteerd, in aanwezigheid van enige struise Duitse dames. Het was allemaal een complot van de Duitse pers tegen Nederland, eigenlijk een verlate heropening van de laatste wereldoorlog. Ik heb er niet voor doorgeleerd. Maar dat is in ieder geval de opvatting van de prominent in dit televisiedrama aanwezige Danny Cruijff, die - zijnde de ideale representant van haar man - colleges geeft over het concept van ‘totaalvoetbal’ (‘zelf spreek ik liever van pressing’), die een vurig pleidooi houdt voor het afschaffen van de penalty en die de afwezigheid van haar man op de reunie als volgt verontschuldigt: ‘Die heeft geen tijd voor nostalgie. Die werkt!’
Reunie heeft een mooiere plot dan de lauwe grap van het samenzijn onder vrouwen die leven in de schaduw van (al dan niet aan lager wal geraakte) voetbalhelden. Scherp is de confrontatie tussen Danny Cruijff en Loes Rijsbergen (met Wim Rijsbergen raakte Cruijff als trainer van Ajax ver na het WK ‘74 in een vervelend competentieconflict). En nog veel mooier is de vermeende afwezigheid van Jenny Keizer, de vrouw van de le gendarische Piet Keizer (die confrontatie levert in de film een onthulling op die zo geweldig is dat ze hier onmogelijk kan worden onthuld).
Een Oscar verdienen de teksten van de aan de drank geraakte vrouw van Wim Suurbier, die over Suurbiers collega Johan Neeskens (in de Munchener finale zwaar gedrogeerd, zo gaat het verhaal) op een onverwacht moment de geweldige uitspraak doet: 'Hij speelde als een natte krant.’ Wat het precies zegt over Neeskens’ spel weet ik niet, mijn fantasie sloeg ervan op hol.
Theo van Gogh heeft de vijf actrices formidabel geregisseerd. In zijn begenadigd kamerdrama excelleren: Jacqueline Blom (als de irritant Brabants pratende en bij de pizza-boer verkeerde olijven bestellende Hansje van der Kerkhof), Marlies Heuer (briljant in de rol van de arrogante Danny Cruijff), Annet Malherbe (een ontluisterende Maya Suurbier), Babette Mulder (Loes Rijsbergen, op het moment van handeling caissiere bij de Etos, monumentaal in de confrontatie met Cruijffs ega) en Truus te Selle (die de Zwitserse Monica Neeskens doet, maar iemand anders blijkt te zijn).
Johann Sebastian Bach speelt in de marge een niet onbelangrijke bijrol. ‘Mein Gott, Warum hast Du mich verlassen?’
Ik weet niks van voetbal. Het werkte bijna als profetie.