Naypyidaw – De foto van een vanillekleurig gebouwtje ging flink rond onder aanhangers van Aung San Suu Kyi. In dit onderkomen, op het terrein van de gevangenis in de Myanmarese hoofdstad Naypyidaw, zit de afgezette politiek leidster opgesloten. Die detentie geeft wel aan hoe ver de junta wil gaan om af te rekenen met het massale verzet tegen de staatsgreep van 1 februari 2021. Tijdens eerdere perioden van gevangenschap werd ze als dochter van de vader des vaderlands Aung San, die in 1947 aan de vooravond van de onafhankelijkheid van de Britten door een politieke rivaal werd vermoord, door haar militaire tegenstanders altijd nog met egards behandeld. Toen na de coup duizenden partijleden en politiek activisten in martelcentra verdwenen, werd ze op een onbekende locatie vastgehouden. De ruim vijftien jaar die zij tussen 1989 en 2010 onder huisarrest zat, bracht ze nagenoeg geheel in haar villa in Yangon door.
De wereld besteedde weinig aandacht aan haar overplaatsing naar de gevangenis. Toen zij in haar regeringsperiode de vervolging van de Rohingya-moslims door het leger niet veroordeelde, tuimelde ze internationaal van haar voetstuk. Nu is ze in de vergetelheid beland. In haar vaderland ligt haar rol heel wat complexer.
Bij de oudere garde is ze nog populair. Maar een groot deel van de jongere generatie die het voortouw nam in de protesten tegen de staatsgreep kijkt voorbij leiders als Suu Kyi. Ook de minderheden die met hun legers al decennia in conflict zijn met de junta rekenen niet op haar.
De junta voert rechtszaken die de 77-jarige Nobelprijswinnares voor de rest van haar leven gevangen kunnen houden. Of dat gaat gebeuren, is de vraag. De legertop wordt weliswaar steeds meer gedreven door wraak nu de volksopstand anderhalf jaar na de staatsgreep doorgaat, maar heeft ook voor 2023 verkiezingen aangekondigd. Het is niet ondenkbaar dat Suu Kyi gepolst zal worden voor onderhandelingen om de verkiezingen legitimiteit te verlenen en zo verdeeldheid te zaaien binnen de oppositie. Het verzet bestaat inmiddels ook uit gewapende burgermilities. Voorheen verzocht Suu Kyi de bevolking consequent geen geweld te gebruiken in de strijd voor democratie en mensenrechten. Deze keer is haar standpunt niet bekend. Een lokale zakenman zegt dat mensen een oproep om de strijd te staken negeren: ‘Ze zijn te boos. Ze willen doorvechten.’
Ondertussen maakte de junta bekend dat ze vier gevangenen, onder wie de twee populaire dissidenten Ko Jimmy en Phyo Zeyar Thaw, heeft opgehangen. Dat zal de woede onder de bevolking nog verder aanwakkeren.