Londen – Chartwell is het kroonjuweel van de National Trust, de organisatie die driehonderd landgoederen, monumenten, schrijverswoningen en kastelen in het Verenigd Koninkrijk beheert. Duizenden Britten trekken jaarlijks de heuvels van Kent in om de villa te bezoeken waar Winston Churchill van 1922 tot zijn dood in 1965 heeft gewoond, om het leven te proeven van de oorlogspremier die in 2004 verkozen is tot de grootste Brit aller tijden.

Het bedevaartsoord is echter door de National Trust op een ‘schaamtelijst’ geplaatst van bijna honderd historische gebouwen die een associatie hebben met ‘kolonialisme en slavernij’, een derde van de portefeuille maar liefst. Churchill was een devoot liefhebber van het Britse Wereldrijk en om die reden tegen Indiase onafhankelijkheid. Bovendien zou hij tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben bijgedragen aan de Bengaalse hongersnood.

Ook Rudyard Kiplings Bateman House staat op de lijst. De boeken van deze schrijver en Nobelprijswinnaar spelen zich af tegen de achtergrond van het Wereldrijk. Een ander object van historische schaamte is Powys, het kasteel in Wales waar Robert Clive woonde, de bekende gouverneur van India.

De National Trust wil bezoekers voortaan doceren over de koloniale achtergronden van huis en bewoner. Dit heeft tot kritiek geleid. Minister van Cultuur Ollie Dowden heeft de National Trust gewezen op haar kerntaken: behouden en presenteren. Commentator Dominic Sandbrook vroeg zich af of de Egyptenaren zich generen voor hun piramiden die door slaven zijn gebouwd. ‘En voelen de Romeinen zich ongemakkelijk als ze langs het Colosseum lopen waar slaven zich ter vermaak van toeschouwers dood vochten?’

In The Spectator merkte Charles Moore, een conservatieve cultuurbeschouwer, op dat de National Trust zich bij haar onderzoek louter heeft gebaseerd op historici die kritisch staan tegenover het koloniale verleden, zoals Corinne Fowler, auteur van het boek Green Unpleasant Land: Creative Responses to Rural Britain’s Colonial Histories. Voor de National Trust moet de ware test nog komen. Er waren afgelopen weken berichten over honderden mensen die hun lidmaatschap hebben opgezegd vanwege de nieuwe koers. Met liefst 5,6 miljoen leden, één op de elf Britten, kan de organisatie wel een stootje hebben, maar behoudt zij haar trust als ze wordt geconfronteerd met het ‘re-presentation and interpretation project’ zodra de bezienswaardigheden na de lockdown eindelijk weer opengaan?