De Nederlandse handelsgeest neemt afscheid van Russische klandizie

Totaal verrast was ook Rob Meijer, partner bij advocatenkantoor Houthoff, toen hij het nieuws vernam over de inval van Poetins troepenmacht in Oekraïne. Wat het zou betekenen voor de Russische cliënten kon hij niet overzien. Wel verklaarde het kantoor onmiddellijk dat ook zij recht hebben op juridische bijstand. Onder druk van de boycot werden ze daags daarna afgestoten en veroordeelde Houthoff de oorlog als een schending van internationaal recht en mensenrechten.

Aan een lange relatie met de Russische Federatie en Russische oligarchen is een einde gekomen. Een forse bron van inkomsten droogt op door het wegvallen van de ‘juridische bijstand’: naast het voeren van rechtszaken betekende dat vooral het via financiële en fiscale constructies – uiteraard allemaal binnen de wet – faciliteren van het wegzetten van grote kapitalen in bv’s aan de Zuidas. Voor de rijke Russen werd ‘het Kremlintarief’ van ruim 795 euro per uur gehanteerd.

‘Met hulp van advocatenkantoor Houthoff kon Poetin geopolitiek bedrijven vanaf de Zuidas’, schreef de Volkskrant op 4 maart. Meijer zag de zaken toen als juridisch interessant en ethisch verdedigbaar. Nu de context dramatisch is veranderd, is die opvatting onhoudbaar.

Rob Meijer (1948) ging na het Vossius Gymnasium in 1966 rechten studeren in Amsterdam, waar hij lid werd van het studentencorps en toetrad tot Unica, een dispuut met een intellectuele signatuur. Daarna vervolgde hij zijn leerschool aan het prestigieuze King’s College. Hij bekwaamde zich daar in rechtsfilosofie en internationaal privaatrecht. Advocaat werd hij pas op zijn 36ste, na een functie als universitair docent en als wetgevingsambtenaar op Justitie. Wat hem aansprak was de onafhankelijkheid en de intellectuele uitdaging van de advocatuur.

Met succes. Hij is een civielrechtelijk topadvocaat en medeverantwoordelijk voor het aantrekken en onderhouden van de lucratieve elitecliënten uit Rusland. De relatie begon in 2005 met het bijstaan van het Kremlin in de Yukos-zaak. In Den Haag bevindt zich het Permanent Hof van Arbitrage, waar partijen terecht kunnen die een internationaal geschil door arbitrage willen beslechten. En Houthoff beschikt over de expertise en ervaring om dergelijke procedures te behandelen.

Sindsdien zijn de banden warm gebleven. Gazprom, Vimpelcom, Sberbank – ze wisten de weg te vinden naar dit Zuidas-kantoor. Zo ook trad Houthoff op namens de Russische Federatie in de jarenlang slepende zaak over de terugkeer van de Schatten van de Krim – uitgeleend aan het Allard Pierson in 2014, vlak voor de annexatie van de Krim. Het conflict bleek achteraf de voorbode van een territoriaal drama in het hart van Europa.

Op een YouTube-filmpje zie je Meijer hierover spreken. Een stijve man met priemende ogen, zijn handen losjes in de zakken van zijn blauwe pak. Een uitgemaakte zaak, vindt hij. ‘Die beeldjes, die kruiken, die gouden sieraden, die hebben altijd al, vanaf ze gevonden zijn, in die musea gelegen. Daar horen ze. Het Pierson-museum heeft gegarandeerd, met handtekening en al’, en hij schudt zijn hoofd meewarig, ‘dat het direct na de tentoonstelling terugkomt naar de Krim. Nou, die belofte, die verplichting moeten ze nakomen. Als je een boek hebt geleend van iemand uit een geannexeerd gebied, dan geef je dat ook terug.’