Precies die rebelse geest was te vinden in de Amsterdamse Spuistraat. Het Bungehuis, dat nu nog onderdak biedt aan de faculteit geesteswetenschappen en straks waarschijnlijk tot luxehotel wordt omgebouwd, werd sinds 13 februari bezet door de actiegroep De Nieuwe Universiteit. Deze club eist onder meer een democratische verkiezing van het college van bestuur, vaste contracten voor wetenschappelijk personeel en minder rendementsdenken op de universiteit. Symbolisch was hun laatste punt: behoud het Bungehuis als UvA-locatie. Boodschap: de universiteit is er voor kennisvergaring, niet voor vastgoedhandel.
In het conflict wonnen de studenten de strijd om de beeldvorming. Het college van bestuur weigerde langs te komen op het Bungehuis. De bezetters wilden niet van wijken weten, ook niet na een urenlang overleg waarbij de burgemeester van Amsterdam als bemiddelaar moest optreden. UvA-bestuursvoorzitter Louise Gunning toonde zich in NRC Handelsblad vooral bezorgd over eventueel brandgevaar. Verder moesten de studenten ‘haar gebouw’ uit en hun eisen maar in Den Haag neerleggen. Eerder dreigde het UvA-bestuur de bezetters met een buitenproportionele dwangsom van honderdduizend euro per dag. De rechter verlaagde die tot duizend euro, een bedrag dat de studenten probeerden te dekken met ludieke inzamelingsacties en crowdfunding. Uiteindelijk werd gegrepen naar het ultieme machtsmiddel: ontruiming van het bezette gebouw door politie en Mobiele Eenheid.
Het aantal Bungehuis-bezetters liep in de tientallen, maar het is niet het aantal zielen dat telt. De Nieuwe Universiteit is niet de eerste beweging die om een ander universitair model vraagt. De afgelopen tijd roerden zich onder andere Science in Transition, Beter Onderwijs Nederland en verschillende protestgroepen op de Vrije Universiteit. Ze verschillen onderling, maar tonen zich alle fundamenteel ontevreden over de manier waarop de academie functioneert.
Het aardige van een radicale actie als de Bungehuis-bezetting is dat ze uitnodigt om kleur te bekennen. Openlijke steunbetuiging aan het UvA-bestuur was er nauwelijks, sympathie voor de bezetters en hun eisenpakket des te meer. Studenten aan andere universiteiten en een honderdtal UvA-wetenschappers steunden de bezetting. D66 zei de meeste eisen van De Nieuwe Universiteit te delen. De SP verscheen in persoon in het Bungehuis als teken van solidariteit. Vakbond FNV schreef een steunbetuiging, de Algemene Onderwijsbond idem.
Ook de timing is van belang. Terwijl op de UvA actievoerders botsten met geharnaste bestuurders werd Griekenland als een lastige schooljongen de deur gewezen door de eurogroep. Griekse staatsschuld en universitair beleid lijken verschillende kwesties, maar de dynamiek is dezelfde: de dominante logica van hoe te besturen en hoe te financieren wordt van onderop ter discussie gesteld. Je hoeft niet alle eisen van de studenten (of Syriza) te onderschrijven om zoiets verfrissend te vinden. In het Bungehuis hadden ze de parallel door: Griekse leuzen en de tekst ‘End Austerity’ sierden de spandoeken. Daarom is het goed om de protesterende studenten serieus te nemen. Ze zijn de windvaan van een veranderend politiek klimaat. Kort gezegd komt dat erop neer dat de competente rebel een rechtmatige plek aan de onderhandelingstafel heeft veroverd en op brede morele steun kan rekenen. Wie dat negeert doet dat op eigen risico.