Ze behoren niet tot de risicogroep maar zijn wel het kind van de rekening. Het virus gaat aan hen voorbij, maar de recessie treft hen hard. Om maar te zwijgen van de naweeën ervan: tweecijferige begrotingstekorten en torenhoge staatsschulden. Want we weten hoe het de vorige keer ging, toen duurbetaalde bankiers nietsvermoedende huishoudens immense hypotheekschulden hadden aangepraat. De winsten verdwenen in bancaire zakken, het gelag was voor de belastingbetaler. Tien jaar lang hebben Mark Rutte en de zijnen de kosten van het debacle afgewenteld op onschuldige burgers.
Dat zal nu niet anders zijn. Ik voorspel een tweede decennium van niets en niemand ontziende lastenverzwaringen en bezuinigingen. Alles om in Brussel mooie sier te maken met een begrotingsoverschot en een dalende staatsschuld. Alles om potverterende Zuid-Europeanen een begrotingsgeweten te schoppen. Alles om een muntunie die euro heet een derde leven te geven.
Eén generatie gaat de sigaar worden, en dat zijn de millennials: de ongelukkigen die tegen de eeuwwisseling zijn geboren en die straks krom mogen liggen voor de kosten die de overheid maakte om de sociaal-economische ellende op te vangen van een recessie die zij zelf veroorzaakte. Want laten we wel wezen: de recessie wordt niet veroorzaakt door Covid-19, maar door de maatregelen die de overheid heeft genomen om verspreiding ervan te voorkomen.
Negentig miljard heeft Wopke Hoekstra er voorlopig voor gereserveerd: precies de schuldruimte die hij heeft om uit te komen op het in Brussel heilige percentage van zestig. En dat komt boven op de begrotingstekorten die de komende kwartalen de zogenaamde automatische stabilisatoren zullen veroorzaken: teruglopende belastinginkomsten door een stilgelegde economie en oplopende uitgaven door stijgende werkloosheidsuitkeringen en andere vormen van inkomenssteun.
De millennials zijn vooral het haasje omdat hun uitgangspositie zo belabberd is. Een deel van de kosten van de bankencrisis is namelijk betaald door studenten. Met dank aan GroenLinks en D66 is in 2015 de basisbeurs vervangen door een leenstelsel en zijn de collegegelden verhoogd. Daardoor betreden de meeste millennials met een forse studieschuld de arbeidsmarkt. Daar komt dan straks de afbetaling van de publieke coronaschulden bij.
Verder is door het ruime monetaire beleid van de ECB iedere boomer met spaarcentjes gaan beleggen in vastgoed, liefst in studentenwoningen. Zeshonderd euro per maand voor twaalf vierkante meter is doodnormaal geworden. Met een gigantische maandelijkse geldstroom van jong naar oud, van millennial naar boomer, tot gevolg. En een huizenmarkt waar starters niets te zoeken hebben. Waardoor een hele generatie naast de pot van toekomstige vermogensaanwas pist. Daar komt veertig jaar neoliberaal arbeidsmarktbeleid bovenop. Doorgeschoten flexibilisering is bestreden door de stapeling van tijdelijke contracten te verbieden. Het perverse (maar voorspelbare) gevolg is een wildgroei aan afwijkende arbeidscontracten en zzp’ers geweest. De horeca, journalistiek, wetenschap en kunst- en cultuursector zijn ervan vergeven. Laten dat nou net de sectoren zijn waar millennials zijn oververtegenwoordigd. Die zo bejubelde stedelijke economie is ondenkbaar zonder die mierenhoop van twintigers die zonder pensioen of WW-rechten bijbeunen als receptionist, vertaler of barista. Het zijn tevens de sectoren die de overheid heeft stilgelegd. En het betreft werknemers die amper in aanmerking komen voor de gelden die het kabinet heeft gereserveerd. Noodsteun van tien miljard euro is er voor het vervuilende Air France-KLM, niet voor rechteloze millennials.
Maar het echte drama is dat zij ook nog eens mogen opdraaien voor de nakende ecologische ramp. De zelfbenoemde milieupaus Ed Nijpels schijnt druk doende zijn eigen klimaatakkoord om zeep te helpen. In lobbyland Nederland weet je dan dat het vervuilende grootbedrijf corona heeft misbruikt om dure milieumaatregelen fluks in een zwart gat te doen verdwijnen. Geheel conform het motto van Shell-baas Ben van Beurden: pompen, pompen, pompen voor het te laat is.
De klimaatramp gaat er niet door weg. En als de ramp in alle hevigheid toeslaat – over een jaar of tien, twintig, als Covid-19 allang weer is vergeten en de laatste boomer allang onder de groene zoden ligt – zal de millennial van middelbare leeftijd zich tandenknarsend herinneren hoe in 2020 zijn toekomst is geslachtofferd voor de illusie van een maakbaar noodlot.