Rome – Alle aandacht was gericht op de regio Emilia-Romagna, het traditionele rode hart van Italië, waar afgelopen zondag een nieuwe regiovoorzitter werd gekozen. Als zelfs Emilia-Romagna in handen van Italië’s beruchte anti-immigratieboegbeeld Matteo Salvini zou vallen, was Italië verloren.

Het is niet gebeurd. ‘Stalingrad is niet gevallen’, aldus het opgeluchte commentaar van de krant la Repubblica. Regiovoorzitter Stefano Bonaccini van de linkse Democratische Partij (PD) mag Emilia-Romagna nog eens vijf jaar regeren, met een overtuigende meerderheid van meer dan 51 procent. Salvini’s kandidaat, een vrouw die de hele campagne bijna onzichtbaar was achter het grote blauwe jack van Salvini, haalde een ruime 43 procent.

De opluchting is groot bij de Italiaanse regering van premier Conte, die leunt op de linkse pilaar van de PD en de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo. Want met deze regio erbij mag de huidige Italiaanse regering nu een magere zes regio’s aan haar kant tellen. De overige regio’s zijn allemaal in handen van rechts, inclusief Calabrië, met de afgelopen zondag gekozen regiovoorzitter, de Berlusconi-kandidate Jole Santelli, met een dikke 55 procent.

Zo heel veel om te juichen is er dus ook weer niet, temeer niet daar de Vijfsterrenbeweging in zowel Emilia-Romagna als in Calabrië naar de zes en de zeven procent is gekelderd. Dat betekent dat de belangrijkste regeringspartij, die bij de landelijke verkiezingen van 2018 nog goed was voor 33 procent, gereduceerd is tot een splinterpartijtje.

Het grote verschil in deze regionale verkiezingen werd gemaakt door de ‘Sardine’, een spontane volksbeweging die zich overal waar de rechtse bullebak Salvini verscheen op de pleinen van Emilia-Romagna op het plein ernaast opstelde, met een massale opkomst. De leuze van de Sardientjes was ‘non ci facciamo Legare’, ofwel ‘we laten ons niet door de Lega strikken’, een Italiaanse woordspeling die het werkwoord ‘legare’ (strikken) verbindt aan de partij van Salvini. Dankzij de wake-upcall van de Sardientjes was de opkomst in Emilia-Romagna immens, een dikke 67 procent, meer dan het dubbele van de normale opkomst bij regioverkiezingen.

Maar de spontaniteit van de Sardientjes werkt maar één keer. Het grootste gevaar is dat deze volksbeweging die zich duidelijk aan linkerzijde van het spectrum bevindt, wordt ingekapseld door ‘het systeem’. Het lot van de Vijfsterrenbeweging, ook begonnen als spontane volksbeweging, is de duidelijkste waarschuwing.