De gevolgen van het bancaire wanbeleid van vóór de crisis zijn gigantisch. Niet alleen voor de Nederlandse economie, de schatkist en de leefomstandigheden van honderdduizenden burgers, maar ook voor de sector zelf. ABN Amro was ooit een trotse bank met 114 duizend werknemers, actief in 53 landen en met een balans van iets meer dan 1000 miljard euro. De bank is nu – met een balans van 372 miljard euro, 23 duizend medewerkers en kantoren in 22 landen – een schim van wat ze ooit was. Ook de rest van de financiële sector – kleinbanken, verzekeraars, pensioenfondsen, effectenmakelaars, beurspersoneel – heeft sinds de crisis een forse veer moeten laten.
Desondanks probeert een hecht netwerk van bankiers, accountants, advocaten, trustboeren, lobbyisten, toezichthouders en een enkele verdwaalde politicus sinds de zondeval van 2008 te redden wat er te redden valt en de geoliede geldmachine die voor de crisis onbedoeld was ontstaan, zoveel mogelijk te beschermen tegen in wetgeving verpakte volkswoede: denk aan bonusplafonds, denk aan kapitaaleisen, denk aan de bankierseed en denk aan striktere verslagleggingsplichten. Ondanks een historisch ongekende deconfiture doet een deel van de financiële sector alsof er niets is gebeurd en de redding van de gevolgen van hun wandaden opnieuw in hun handen ligt: geef banken de ruimte om te ‘ondernemen’ en de groei trekt vanzelf aan.
Daarover gaat het nieuwe boek van onze economie-columnist Ewald Engelen: over een schaduwelite, die niets heeft geleerd en niets is vergeten. Xandra Schutte reikt komende woensdag, 22 oktober, het eerste exemplaar van het boek uit. Daarna volgt debat over ‘de schaduwelite’, met Jeroen Smit, auteur van Het drama Ahold & De Prooi, en Kees Vendrik, lid Algemene Rekenkamer. Zij zullen niet alleen spreken over de huidige toestand in de financiële sector, maar ook over de middelen – lobbyen, dreigen, chanteren, verwarren, spinnen, framen, verhullen, verdraaien, verzwijgen – die de sector gebruikt om de vlaag van verstandsverbijstering die zich in de jaren vóór de crisis van Nederland (en de rest van de wereld) meester had gemaakt, na de crisis voor te stellen als de gewoonste zaak van de wereld. Crises horen immers bij het kapitalisme. Financiële veiligheid is een illusie. Zonder risico geen innovatie.
De avond over ‘de schaduwelite’ in De Nieuwe Liefde begint om 20:00 uur en wordt gepresenteerd door Martin Visser, journalist bij De Financiële Telegraaf. Kaarten à € 10 of € 7,50 (studenten, CJP) zijn verkrijgbaar via de site van De Nieuwe Liefde. De proloog van Engelens boek is te lezen op de website van uitgever Amsterdam University Press.