Khartoem – De vrouwenrechtenactiviste Enass Muzamel (33) moest op 6 april kiezen tussen twee kwaden. Ze liep die dag mee in een demonstratie tegen de staatsgreep in Soedan van vorig jaar, waarbij premier Abdalla Hamdok door het leger werd afgezet. Ineens begonnen de veiligheidsgroepen granaten af te vuren. ‘Ik was bang en kreeg traangas in mijn ogen, maar ik durfde niet een zijstraatje in te rennen, uit angst verkracht te worden’, zegt ze.

Het geweld is nog geen 48 uur geleden als Muzamel vanuit de hoofdstad Khartoem via WhatsApp verslag doet. ‘Een heel rare ervaring eigenlijk’, herinnert ze zich. ‘Stel je voor: bloedheet, zo’n 44 graden en net na het begin van de ramadan, dus geen water, met duizenden mensen op straat.’

De staatsgreep door generaal Abdel Fattah-al Burhan afgelopen herfst, drie jaar nadat de bevolking president Omar al-Bashir eruit had gewerkt, was voor de Soedanezen een onvoorstelbaar bittere pil. Onder Hamdok leek een democratie te verrijzen, en nu waren ze terug bij af. Muzamel ziet het als een harde les. ‘De revolutie zet zich voort. We sluiten geen enkel compromis meer. Het leger moet weg uit de politiek.’ Dus protesteren de Soedanezen door. Zo’n twee keer per week, op wisselende dagen en tijdstippen.

Ondertussen kwamen 94 mensen om het leven door toedoen van de veiligheidstroepen, meldt het Centraal Comité van Soedanese Artsen, deel van het verzet. Eind maart sprak de bbc met vrouwen die vertelden in steegjes te zijn mishandeld of verkracht. ‘Een poging tot intimidatie. Seksueel geweld, alles wat te maken heeft met eer, is omgeven door schaamte en schuld. Zoiets straalt af op de hele familie’, zei Sulaima Ishag, hoofd van het regeringscomité ter bestrijding van seksueel geweld, in de bbcdocumentaire.

Nu onderzoekt het comité vijftien vergelijkbare meldingen, maar onlangs werd Ishag gearresteerd en urenlang vastgehouden voor verhoor, zegt Muzamel. ‘Slechte publiciteit is gevaarlijk, dus willen ze haar monddood maken.’ Zo kent ze meerdere slachtoffers van seksueel geweld. ‘Kortgeleden zijn dertien vrouwen verkracht door aan de regering gelieerde milities. Helaas durfden maar drie vrouwen aangifte te doen.’

Zelf zoekt de vrouwenrechtenactiviste tegenwoordig de confrontatie op, zegt ze. ‘Vanavond zou er voor de hele straat een iftarmaaltijd zijn, om het vasten te breken. Maar ik heb alleen vrouwen en kinderen uitgenodigd. Voor mannen is er geen geld, zei ik.’