Barcelona – Na een eindeloze reeks corruptieschandalen zou je denken dat de grens zo onderhand wel een keer bereikt was. Dat het niet nog erger kon. Maar daar kwam de Spaanse beurs- en concurrentiewaakhond cnmc vorige week met een vernietigend rapport. En met de hoogste boete voor concurrentievervalsing uit de nationale geschiedenis.

Een kwart eeuw lang hebben de zes grootste bouwbedrijven van het land de belastingbetaler via een kartel belazerd, blijkt uit het rapport. Dat gebeurde op duizelingwekkende schaal. Duizenden openbare werken werden op frauduleuze wijze binnengehaald: aanleg en onderhoud van wegen, havens, vliegvelden, ziekenhuizen, metro’s, hogesnelheidslijnen, kortom alle soorten bouwklussen waar veel geld mee te verdienen valt. Totale waarde van de betreffende projecten: 139 miljard euro, ruim tien procent van het Spaanse bruto binnenlands product.

Tijdens wekelijkse onderonsjes verdeelden de bouwers de buit. Ze analyseerden het aanbod van opdrachten en spraken af wie waarop zou inschrijven. Om de schijn van onderlinge concurrentie op te houden plakte ieder zijn eigen logo boven de vereiste technische voorstudies die ze gezamenlijk lieten uitvoeren. ‘Het gaat om praktijken met gevolgen die bijzonder schadelijk zijn voor de samenleving’, zegt de cnmc. Die gevolgen reiken verder dan oplichting van de belastingbetaler en de bonafide concurrentie. De maffiapraktijken van de grote zes bouwers, waaronder internationaal opererende giganten als Dragados-acs, Acciona en Ferrovial, hebben bovendien geleid tot ‘minder variëteit en kwaliteit’ van de offertes. De concurrentiewaakhond, die twee jaar aan het onderzoek werkte, concludeert dat de megafraude een ‘zeer ernstige inbreuk’ vormt op de nationale én de Europese wetgeving.

In dit licht is de opgelegde recordboete van 203 miljoen euro een lachertje. Voor acs van Florentino Pérez, met een vermogen van twee miljard een van de rijkste en machtigste mannen van Spanje en vooral bekend als voorzitter van Real Madrid, komt de sanctie neer op minder dan twee procent van de nettowinst van vorig jaar. Daar mag je de schatkist dan een kwart eeuw voor tillen. De onvermijdelijke boodschap is dat frauderen loont, mits je het op de juiste schaal doet. En de bouwmaffia hoeft zelfs niet te vrezen voor de ‘straf van het journaal’. De grote Spaanse media schoven het schandaal onder de mat.