Barcelona – ‘In elke democratie zou dit tot een strafrechtelijk onderzoek hebben geleid. Niet in Spanje. Dat is wat me werkelijk angstig maakt.’ Patricia López doet haar verhaal voor de parlementaire onderzoekscommissie in Barcelona. Ze is een van de weinige journalisten die de moed heeft gehad om de zogeheten Operatie Catalonië te onderzoeken, de vuile oorlog van de staat tegen leiders van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. López is bedreigd, zegt ze op de openingszitting van de commissie. Ze kreeg een telefoontje van het bureau van de nummer 2 van de Spaanse politie. Als López de lijn van haar publicaties niet wijzigde, zouden ze ‘zonder scrupules’ tegen haar optreden.
Samen met hoofdredacteur Carlos Enrique Bayo onthulde López in de krant Público het bestaan van een geheime politieke brigade in de top van de Spaanse politie. Gefinancierd door geheime staatsfondsen voerde die brigade onder leiding van commissaris Eugenio Pino een vuile mediaoorlog tegen politieke tegenstanders van de regering-Rajoy, vooral tegen leiders van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. De groep rond commissaris Pino speelde belastende informatie over een bepaalde politicus – al dan niet geheel of gedeeltelijk verzonnen – door naar een bevriende krant, meestal El Mundo. Die berichtte dan op de voorpagina en op grond van ‘betrouwbare politiebronnen’ dat de politicus in kwestie zich schuldig had gemaakt aan corruptie of belastingzwendel. Soms, zoals in het geval van de toenmalige Catalaanse premier Artur Mas en de burgemeester van Barcelona Xavier Trias, konden de berichten achteraf ontzenuwd worden. Maar de publicaties vonden altijd kort voor verkiezingen plaats, zodat de schade al toegebracht was.
In het geval van de belastingfraude van Jordi Pujol, premier van Catalonië tussen 1980 en 2003, was de informatie niet vals. Maar zolang Pujol zich goed gedroeg en de eenheid van Spanje niet ter discussie stelde, bleven de politierapporten in een la liggen. Toen Pujol zich uitsprak voor onafhankelijkheid van Catalonië beschikte El Mundo opeens over de informatie.
De politieke brigade bracht ook de baas van het Catalaanse antifraudebureau in contact met de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Jorge Fernández Díaz. In uitgelekte opnamen van gesprekken tussen beide mannen overleggen zij hoe ze belastende bewijzen tegen Catalaanse leiders in elkaar kunnen zetten. De minister zegt dat premier Rajoy ervan op de hoogte is. Ook in dit geval kwam justitie niet in actie. Wel tegen Patricia López. Ze werd herhaaldelijk aangeklaagd wegens smaad, maar won alle zaken.