Het is een grote overwinning voor de VVD'er Henk Kamp. Acht weken geleden meldde hij bij een kamerdebat dat 40 procent van de Turken en 43 procent van de Marokkanen van boven de veertig een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen. Een onacceptabel hoog niveau noemde hij dat, vooral omdat – nog altijd in de woorden van Kamp – uit een ander rapport was gebleken dat hun gezondheids toestand beter was dan die van autochtonen van dezelfde leeftijd. De cijfers wekten heftige beroering. Maar afgelopen week heeft hij van het Centraal Bureau voor de Statistiek goeddeels gelijk gekregen. Veertig procent van de Turken van boven de veertig krijgt inderdaad een WAO-uitkering en dertig procent van de Marokkanen. Dat laatste cijfer is weliswaar lager dan Kamp had gezegd, maar omdat en passant ook de cijfers boven tafel kwamen van het totale percentage oudere allochtonen met een uitkering, viel dat niemand meer op. Die cijfers zijn namelijk nog schokkender. Vierenzestig procent van de Turkse en twee enzestig procent van de Marokkaanse mannen van boven de veertig krijgen een WAO, een WW of een bijstandsuitkering.

De glans van zijn overwinning dankt Kamp vooral aan de onbenullige reacties die zijn cijfers aan de linkse partijen ontlokten. Ik heb het kamerdebat er nog eens op nagelezen. Ineke van Gent (GroenLinks) klaagt dat de toon van de VVD'er haar niet bevalt. Agnes Kant (SP) verwijt Kamp de slachtoffers de schuld te geven. En Saskia Noorman-Den Uyl (PvdA) gaat steggelen met de liberaal over zijn gezondheidscijfers. Zelfs na de bevestiging van de cijfers door het CBS houdt José Smits (PvdA) vol dat de cijfers haar niet verbazen: «We wisten al langer dat lager opgeleiden oververtegenwoordigd zijn in de WAO.» Nergens spreekt erkenning uit dat deze cijfers ernstig zijn. Elk gevoel voor urgentie ontbreekt.

Kamp steekt zijn riedel af over de noodzaak van strengere keuringen en sterke prikkels om inactieven te motiveren werk aan te nemen, en alle progressieven zitten op de kast. Terwijl hij zoveel meer te berde bracht. Hij zei dat meer allochtonen volledig arbeidsongeschikt worden verklaard. Hij klaagde dat de helft van de allochtonen het etiket onbemiddelbaar krijgt. Hij gaf toe dat er bij werkgevers sprake is van «vooringenomenheid» tegen allochtonen. Kortom, hij schetste de contouren van een praktijk van institutionele uitsluiting van allochtonen. Geen slecht begin van een discussie, lijkt me. Maar links was te boos om na te denken.

Deze maand zijn voor het eerst reïntegratietrajecten aanbesteed voor mensen die in 2001 in de WAO komen of opnieuw worden gekeurd. Van de private reïntegratiebedrijven is geëist dat ze in 35 procent van de gevallen succes hebben. Er is weinig fantasie voor nodig om te beseffen dat ze meer energie zullen gaan steken in de kansrijke gevallen dan in de kneusjes. Het af romen van het bestand wordt dat in jargon genoemd. Gegeven de «vooringenomenheid» van werkgevers zijn de kansrijke gevallen vaker wit. Tegen deze selectie kunnen de opdracht gevers, het Gak en andere uitvoeringsinstellingen, niets doen want zij registreren de etniciteit van hun klanten niet. Dat mogen ze zelfs niet.

Wat beweegt PvdA, GroenLinks en SP om over al deze dingen liever te zwijgen? Ik vrees dat er voor hun samengeknepen-billen-politiek maar één mogelijke verklaring is. Eigenlijk geloven ze dat het aan de allochtonen zelf ligt.