New York – De vakbonden ondervinden voor het derde jaar op rij meer waardering van het Amerikaanse publiek, blijkt uit peilingen. De huidige approval rating van 64 procent is zelfs de hoogste sinds 1967. Waar komt die herwonnen populariteit vandaan, juist nu de Amerikaanse economie ‘sterk’ heet te zijn?

Loonstagnatie is een voor de hand liggende factor: de lonen groeien minder hard dan de economie en de winsten. En werkgevers blijven snijden in emolumenten als bijdragen in ziekte- en reiskosten, terwijl het levensonderhoud, vooral wonen, juist duurder wordt. Maar loonstagnatie is al gaande sinds de jaren zeventig. Al die tijd is werknemers voorgehouden dat lidmaatschap van de inhalige vakbonden de economie schaadt, en dus ook henzelf. Nog maar tien procent van de Amerikaanse werkenden is vakbondslid.

Wat wel is veranderd is de perceptie dat vakbonden een positieve bijdrage kunnen hebben. In 2018 zag het land lerarenstakingen in onder meer West Virginia, Oklahoma, Arizona en Californië. Door nadrukkelijk voor het ‘algemeen belang’ te ageren, overtuigden de lerarenbonden het publiek dat wat goed is voor vakbonden en werknemers ook goed kan zijn voor studenten, ouders en de algehele samenleving.

Toch gold ook voor de stakingen van 2018 dat ze niet nieuw waren. Toen de leraren in Chicago in 2012 om vergelijkbare redenen staakten, was de kritiek, ook in liberale media als The Washington Post en Time, niet mals: door te staken stelden de vakbonden eigenbelang voor het algemeen belang. In 2014 stond op de cover van Time nog: ‘Rotte appels: Het is bijna onmogelijk een slechte leraar te ontslaan’. In het hoofdartikel viel te lezen waarom: de extreme ontslagbescherming die de vakbonden bedongen hadden.

Wat was er tussen 2014 en 2018 gebeurd dat leraren en hun vakbonden opeens niet meer gezien werden als het grote probleem? In 2015 stelde Bernie Sanders zich voor als presidentskandidaat voor de Democraten, de meest pro-vakbond-kandidaat uit de geschiedenis van de partij. Sindsdien heeft hij, ook nadat hij de primary verloor, zijn vers verworven platform gebruikt om ongelijkheid te bekritiseren en vakbonden en collectief actievoeren te prijzen. Wellicht hielp Sanders zo een klimaat te creëren waarin zowel de pers als het publiek een tot voor kort ondenkbare positieve attitude tegenover vakbonden toont.