Santiago - Wekenlang volgden ruim een miljard kijkers in de hele wereld een jaar geleden live de ‘Chileense reddingsshow’. Nooit in de geschiedenis kreeg Chili meer aandacht, zelfs niet na de verwoestende aardbeving van vorig jaar. De wereld kon 69 dagen lang rechtstreeks meekijken hoe alles in het werk werd gesteld om de 33 mijnwerkers op zevenhonderd meter onder de grond te bevrijden. Zij ontwikkelden zich gaandeweg tot de ‘Titanen van Atacama’, die bij hun herrijzenis als helden werden ontvangen en wie eeuwige roem en grote fortuinen wachtten. Iedereen wilde met ze op de foto. Voorop president Piñera, die niet moe werd te poseren met de helden alsof hij ze persoonlijk naar boven had gehaald. Ze werden uitgenodigd voor optredens in tv-programma’s van de Verenigde Staten tot Israël.
Maar nu, precies een jaar later, wil niemand de 33 nog zien. Wie niet op tv is, bestaat niet. Ze zijn weer de arme sloebers van weleer, zij het zonder werk want de mijn is failliet verklaard. En bovendien in de ogen van een deel van Chili ondankbare honden, omdat ze het hebben gewaagd schadevergoeding te eisen van de staat omdat die de veiligheidsinspecties in de mijn aan zijn laars had gelapt. Rijk zijn ze niet geworden van hun drama. Integendeel. ‘We hebben geen cent te makken’, zegt Pedro Cortés, een van de gereddenen. ‘Ik heb nog steeds psychologische problemen, zit tot mijn oren in de schulden en ben werkloos.’ Hij verkocht zijn Kawasaki Ninja motor, die alle 33 mijnwerkers van een rijke Chileen cadeau hadden gekregen, om zijn studie voor elektricien te kunnen betalen.
Niemand van de 33 heeft een vaste baan: vijftien zijn werkloos, zeven lopen nog in de ziektewet, zeven proberen hardnekkig met het houden van lezingen in leven te blijven, vier verkopen groenten op de markt. Een van de laatsten kreeg net van de dokter te horen dat hij silicosis heeft, de gevreesde mijnwerkersziekte.
Het mijnbedrijf San Esteban, eigenaar van de ingestorte mijn, is failliet verklaard en heeft de achterstallige salarissen aan de 240 mijnwerkers, onder wie de 33 titanen, niet betaald. De Chileense staat is een proces begonnen tegen het bedrijf om de kosten van de reddingsoperatie te verhalen, die rond de twintig miljoen dollar zouden bedragen. De staat zal uiteindelijk wel de salarissen aan de mijnwerkers uitkeren, maar wanneer weet niemand. De titanen hebben nu hun hoop gevestigd op de Amerikaanse filmproducer die heeft toegezegd het mijndrama te zullen verfilmen. Daaraan hopen ze wat te kunnen verdienen. Want als hun verhaal weer op camera wordt vastgelegd, bestaan ze weer.