Ik geloof niet dat gedrukte media ooit zullen verdwijnen. Het medium wordt juist alleen maar interessanter nu het bestaan van websites zo normaal is geworden als de lucht die we inademen. Elke nieuwe vorm van media zorgt dat de oude vormen zich meer focussen op hun unieke voordeel.’

Afgelopen donderdag werd de Britse Jeremy Leslie (1961) door Xandra Schutte geïnterviewd in Spui25 ter viering van zijn nieuwe boek The Modern Magazine. Leslie is gespecialiseerd in redactionele vormgeving, verantwoordelijk voor de invloedrijke weblog Magculture en ontwierp het creatief design van bekende bladen zoals Time Out en Blitz. Wie het Athenaeum Nieuwscentrum op het Spui in Amsterdam weleens is binnengelopen weet: het medium tijdschrift is niet dood. Sterker nog, stelt Jeremy Leslie, ‘the golden age has just begun’.

De mainstream-tijdschriften verdwijnen langzaam, ze worden gerund door te grote, logge bedrijven. ‘Als bladen een bepaalde schaal bereiken, worden ze bang voor verandering. Als het lef verdwijnt, verdwijnt de innovatie. Bladen moeten niet alleen werken vanuit commerciële beweegredenen. Veel magazines hebben daardoor de connectie met hun lezers verloren. Een tijdschrift moet iets maken wat de lezer echt wil lezen.’ De kleine onafhankelijke tijdschriften kunnen het zich permitteren om zich te richten op een bepaalde niche.

Zijn vliegtuig had vertraging, Leslie moet tijdens het interview nog een beetje landen. Zijn grijze All Stars-sneakers steken gezellig onder het tafeltje uit. Zijn zinnen zijn soms wat rommelig, maar toegewijd. Op het internet wordt hij vaak als gepassioneerd beschreven. Misschien hoort er niet te veel gepraat te worden over het perfecte tijdschrift, het moet gelezen worden, gezien, gevoeld. The Modern Magazine: Visual Journalism in the Digital Era is dan ook vooral een kijkboek. 230 pagina’s gevuld met afbeeldingen van de meest uiteenlopende tijdschriften. Eén ding hebben ze gemeen: ze hebben allemaal iets excentrieks. Een eigen karakter, zoals Leslie het zelf verwoordt. Neem het Free Style Magazine, dat tevens gebruikt kan worden als een frisbee, of het Landjäger Magazin, waarbij de content verspreid wordt over zeven bierviltjes. Maar ook de tijdschriften met een meer traditionele vorm ontbreken niet in de bijbel van de magazines, denk bijvoorbeeld aan Hollands Diep.

De ingrediënten voor een goed tijdschrift? Dat blijkt nog niet zo simpel te beantwoorden. Leslie begint zinnen, komt niet uit zijn woorden, zucht en begint weer opnieuw. ‘De makers moeten gedreven zijn, absoluut geloven in wat ze doen en de boodschap moet gefocust zijn. De mensen achter het tijdschrift moeten hun lezers kennen. Een tijdschrift is altijd gebaseerd op een gemeenschap, voel waar die gemeenschap behoefte aan heeft. Kijk niet te veel naar anderen, creëer een eigen taal in woord en beeld. Die combinatie moet precies kloppen, dan ontstaat karakter. The New Yorker weet dat zijn lezers niet zitten te wachten op creatieve innovatie in vormgeving. De tekst doet zijn werk, met behulp van het leidende creatief ontwerp. Of eigenlijk door het ontwerp. Ontwerp is inhoud.’

De vijf beste tijdschriften van dit moment volgens Leslie?

1- FAT. ‘Een Fins tijdschrift dat jaarlijks uitkomt en het werk van jonge Finse kunstenaars toont, waarvan verwacht en gehoopt wordt dat ze bekend en beroemd zullen worden in de toekomst. Het tijdschrift heeft een fantastisch karakter dat zich uit in de kleine details. Het blad is verdeeld in meerdere galerijen die elk een andere papierbreedte hebben. Aan de zijkant van elke bladzijde staat in kleine lettertjes een tekst als: “You are in gallery room three, enjoy your stay, snacks allowed, you may touch the art.”

Alsof er echt doorheen wordt gelopen. Zo speels! FATis een serieus tijdschrift, maar neemt zichzelf niet te serieus. Er hangt een toegewijde vleug humor door het blad. Er wordt gespeeld met de grenzen van het eigen medium: wat kan een tijdschrift zijn? Trouwens, het magazine is zelf een kunstwerk.’

2- Bloomberg Businessweek. ‘De makers van dit blad hebben de vorm van een zakentijdschrift opnieuw uitgevonden. De traditionele zakenman is saai en draagt een pak, in dit tijdschrift zijn zakenmannen cool. Bloomberg Businessweek heeft de kunst van de kleinere onafhankelijke tijdschriften afgekeken en het op een slimme manier toegepast op hun wekelijks wijdverspreide blad. Het ontwerp is cruciaal maar het gaat er vooral om hoe het ontwerp samenwerkt met de inhoud.’

3- ‘Is het goed om ook een Nederlands tijdschrift te noemen? Heel bijzonder van Nederlandse bodem is het tijdschrift Van Eyck, uit Maastricht. De vorm is ooit ontworpen als een catalogus voor een tentoonstelling maar wordt nu als tijdschrift gepubliceerd. Het concept tijdschrift wordt uitgedaagd en bevraagd. Bij het oppakken ervan is te zien dat het een magazine is, maar onder het uitpakken is de hoge mate van speelsheid met vorm te zien. Het bestaat uit meerdere losse series die door de lezer op meerdere manieren gelezen kan worden.’

4- The New Yorker. ‘Dit blijft de maatstaf voor elk ander tijdschrift op het gebied van de kwalitatieve inhoud. De makers begrijpen perfect wat hun lezers verlangen. Het ontwerp is voorspellend en geruststellend maar dit past goed bij het karakter van het blad. Het zorgt ervoor dat ik hen vertrouw. In The New Yorker lees ik vaak artikelen over onderwerpen waarover ik normaal nooit zou lezen, bij dit tijdschrift durf ik dat. Het zoekt zijn eigen balans tussen het vertrouwde en het vreemde.’

5- T[he Gentlewoman](%20http://thegentlewoman.co.uk/).‘De meeste vrouwenbladen vervallen vaak in gemakkelijke patronen; de bekende thema’s, het vertrouwde ontwerp. Alle interviews lijken op elkaar, alleen de naam van de geïnterviewde is anders. The Gentlewoman keert zich hiervan af. Er staat wel een mooie vrouw op de cover, maar de zwarte rand eromheen is ongekend. Het staat vrouwen toe geïnteresseerd te zijn in mode en schoonheid maar presenteert ook krachtige rolmodellen. Het is acceptabel om te genieten van de meer oppervlakkige aspecten van het leven én van de diepere, intelligentere laag. Dat is toch ook hoe de meeste vrouwen zijn! Het ziet er ook geweldig uit. De mannenversie heet The Fantastic Man. Allebei gemaakt trouwens door een Nederlandse man.’