Die actie ging om het recht om ongestoord kritiek te uiten op de Scientology-kerk. Het op het Net zetten van een openbaar rechtbankstuk waarin voormalig Scientology-lid Fishman de intimidatiemethoden van de sekte uit de doeken deed, leende zich daar bij uitstek voor. Het door de sekte aangespannen kort geding draaide uit op een overwinning van de Scientology-critici: de Fishman- documenten mogen blijven en de proceskosten zijn voor rekening van de sekte.
Half februari werd een andere club met een lange geschiedenis van leugens en intimidatie aangepakt via het Internet: McDonald’s. Op vier plekken - Amerika, Finland, Nieuw-Zeeland en Nederland - startte de McSpotlight-site (http: //www.McSpotlight.org). Kern daarvan vormt een al oudere brochure van Greenpeace London What’s wrong with McDonald’s? Want zo'n beetje alles aan deze multinational blijkt verkeerd te zijn: lonen, arbeidsomstandigheden, milieuschade (van regenwouden tot verpakkingsafval), gezondheidspretenties. McDonald’s was not amused over het Greenpeace-stuk, en de zogeheten ‘McLibel-case’ is inmiddels een van de langstlopende rechtszaken in Groot-Brittannie. Vooralsnog laat McDonald’s McSpotlight - goed voor bijna een miljoen hits (bezoekjes door Net- gebruikers) - met rust.
Na de sekte en de hamburgerketen is dan nu de Nederlandse overheid aan de beurt. Hier gaat het niet zozeer om het recht op kritiek maar om het recht op informatie. Jansen & Janssen - een onderzoeksbureau dat zich richt op politie en Justitie - heeft vorige week het 5000 pagina’s tellende rapport-Van Traa Inzake opsporing online gezet (http://www.xs4all. nl/ - respub). Gratis, terwijl de gedrukte versie f695,- kost en de cd-rom f650,-, beide uitgebracht door de Sdu, de voormalige Staatsdrukkerij en -uitgeverij. Hoewel op overheidsinformatie geen auteursrecht berust, heeft de Sdu de facto het monopolie: na de privatisering kreeg de uitgeverij een zak met staatsorders mee, plus de beschikking over de digitale versies van al het overheidsspul. Digitale kopieen kosten vrijwel niks, maar de Sdu kan elke prijs vragen. Ook op het Net (http: //www.sdu.nl) vraagt de Sdu voor een abonnement op de Staatscourant, de kamerhandelingen en -agenda’s tachtig gulden per maand.
Bureau Jansen & Janssen heeft de cd-rom van de Sdu gestript van alle vormgevingscodes en de kale, rechtenvrije tekst op het Net gezet. Het bureau wil op die manier de discussie over overheidsinformatie en het Sdu-monopolie aanzwengelen. Het online-gastenboek bevat reeds honderden bijdragen - van ‘Als geinteresseerde huisvrouw nu het felbegeerde rapport in mijn bezit’ tot ‘Internet in optima forma!’ En dat is het ook. Zelfs de Sdu vond het knap werk, maar zoekt wel uit of hun databankrechten niet toch op de een of andere manier zijn geschonden.