Dit is dus hoe dat werkt, om tegen wil en dank te worden meegesleurd in de draaikolk die Donald Trump heet. Wat Amerikanen al twee jaar ondergaan, spreidt zich over de wereld uit: permanente chaos en opwinding, aangewakkerd en geconcentreerd rondom de hoogblonde president van de VS. Binnen één week hield Trump een show-topontmoeting met de Koreaanse dictator Kim; begon hij een handelsoorlog met China; voerde hij een voorheen onvoorstelbare aanval uit op de Duitse regering, en genereerde hij wereldwijde ontzetting met zijn beleid om migrantenkinderen van hun ouders te scheiden bij de grens.
Er is niet genoeg tijd voor nieuwsverhalen die vroeger wereldwijde aandacht zouden hebben getrokken. Zo militariseerde Trump de ruimte door een zesde, officieel onderdeel aan de Amerikaanse strijdmacht toe te voegen: de Space Force. Geen aandacht. Buitenlands nieuws dat niet met Trump te maken heeft, lijkt al bij voorbaat kansloos. Maar daardoor bleef ook een nieuwsverhaal verscholen dat even groot is als dat hierboven – en dat ook directer op Nederland betrekking heeft.
Eerst nog over de topontmoeting in Singapore. Het was Trumps eerste serieuze onderhandeling in de internationale politiek, iets waar hij al sinds de jaren tachtig naar solliciteert. Afgelopen jaar werden er verschillende anekdotes opgerakeld over hoe Donald Trump dertig jaar geleden bij president Reagan en anderen hengelde ‘toponderhandelaar’ te worden met de Sovjet-Unie over nucleaire ontwapening. Aan een gesprekspartner beschreef Trump hoe hij de sovjetonderhandelaar zou aanpakken: hij zou over hem heen leunen, een vinger in zijn borst priemen en stevig ‘Fuck you!’ zeggen. Aan een andere gesprekspartner vertelde Trump hoe hij de Russen zou uitnodigen voor een diner: het extreem comfortabel maken, om dan opeens ‘Fuck you!’ te schreeuwen en de zaal te verlaten.
In de echte wereld blijkt Trump geen harde onderhandelaar, maar een weggever. Dat was afgelopen jaar al zo. Een half dozijn Amerikaanse presidenten vóór Trump had de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël afhankelijk gemaakt van Israëlische medewerking aan een vredesregeling. Trump gaf het weg, voor niks. Ook annuleerde hij, in zijn eerste week als president, het tegen China gerichte handelsblok tpp. Dat had hij als wisselgeld kunnen gebruiken in de huidige handelsonderhandelingen met Peking. Maar hij heeft het al weggegeven, voor niets. Met Noord-Korea ging het net zo. Vorige week transformeerde hij Kim Jong-un van een zonderlinge dictator tot een eerbiedwaardige staatsman, hief hij de ‘maximale druk’ op Noord-Korea op en annuleerde militaire oefeningen, wederom in ruil voor niets. In plaats van daadwerkelijk onderhandelen, liet hij Kim Jong-un een filmpje kijken: een nep-filmtrailer, met hemzelf en Kim als superhelden van de wereld. Het was diplomatie als komedie, niet als werkelijkheid.
Wat de vrede in de wereld betreft, was het een stuk indrukwekkender hoe een driedaags bestand in Afghanistan vorm kreeg. Veel meer Taliban-strijders en -commandanten dan voorzien grepen het bestand aan om de steden in te trekken en samen met hun vijanden feest te vieren. Een jonge Taliban-commandant zei in The New York Times: ‘De mensen waren blij met vrede. Vechten is alleen maar verlies.’ Hij omhelsde de commandant die de brug bewaakt die hij moest innemen en reed weg. Door heel Afghanistan reisden mensen door oorlog gesloten gebieden in. Zondag besloot de Taliban-leiding tot een hervatting van de oorlog.
De Taliban eisen directe onderhandelingen met de VS. De VS weigeren dat al sinds 2001. Toen had de Afghaanse interim-president Karzai een principe-akkoord gesloten met de Taliban. De Amerikaanse minister van Justitie Rumsfeld verwierp dat en zette de VS, Nederland en andere landen op het pad van nu al zeventien jaar oorlog – voor de Afghanen veertig jaar. Het eind lijkt niet in zicht en de Taliban groeien in kracht. Hier ligt nu een werkelijke uitdaging, een hete oorlog waarvan alle deelnemers naar het einde snakken, maar waar aan elk akkoord grote nadelen kleven. Hier is echte, moeilijke diplomatie gevraagd in plaats van een toneelstuk. Geen photo-ops in tropische resorts, hoogstens met baardige mannen in de woestijn. Maar werkelijke diplomatie doet Trump niet. Hopelijk trekt het wel op enig moment zijn aandacht. En stuurt hij dan iemand anders.