Het publiek aan deze kant van de wereld heeft graag willen geloven dat Israël een onduldbare last ondervindt van de infiltraties uit Gaza, de tunnels die Hamas tot uitoefening van zijn terroristische aanvallen dienen. Israël heeft het volste recht zich te verweren. Maar de afgelopen weken hebben we gezien hoe de Israëlische aanvallen meedogenlozer zijn geworden. Bij bombardementen vlogen stadsdelen de lucht in, er werden vrouwen en kinderen getroffen, scholen verwoest. Aan de kant van Hamas zijn omstreeks achttienhonderd doden gevallen, Israël telt er ongeveer zestig. Dat komt ook tot uitdrukking in het nieuws. Iedere avond hartverscheurende beelden. Het is niet nieuw maar het blijft een waarheid van de eerste orde. Bij ieder conflict is de televisie het machtigste propagandamiddel, en meestal werkt het in het belang van de zwakste partij.
De wereldopinie, een onbecijferbare maar wel degelijk bestaande grootheid, begint zich tegen Israël te keren. De afgelopen maanden heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Kerry zijn uiterste best gedaan om eindelijk de oplossing te bereiken: Israël en een onafhankelijke Palestijnse staat. Vergeefs. Het verzet van de Israëlische kolonisten op Palestijns gebied heeft waarschijnlijk de doorslag gegeven. Nu spreekt de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, zijn diepe bezorgdheid uit. En het blijft niet meer bij de wereldleiders. We hebben het weer in Amsterdam en Den Haag gezien: anti-Israëlische demonstraties waarbij de deelnemers zich niet tot antisemitische leuzen hebben laten verleiden. Ook in andere Europese landen is het de afgelopen weken tot demonstraties gekomen.
De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman voelt onraad. In het Israëlische dagblad Haaretz heeft hij voorgesteld dat de controle over de Gazastrook door de Verenigde Naties wordt overgenomen. Daarmee zou Hamas dan moeten instemmen, en het is niet onwaarschijnlijk dat louter door het feit dat dit denkbeeld uit Israëlische bron komt Hamas zich al tegen zou verklaren. Maar nu, aan het begin van deze week, is er een onverwacht succes behaald. De partijen hebben ingestemd met een Egyptisch voorstel om het vuren voor 72 uur te staken. Beide hebben daar hun goede redenen voor. Israël heeft alle tunnels van Hamas opgeblazen. Dit middel tot het uitoefenen van terreur is vernietigd en daarmee is een doel van de oorlog bereikt. En door de Israëlische bombardementen is Hamas waarschijnlijk murw geslagen.
Dit is het stadium waarin het conflict zich nu waarschijnlijk bevindt. De vechtende partijen hebben elkaar in hun onverzoenlijkheid bevestigd maar intussen hebben beide goede redenen om de strijd te staken. En daardoor is een bemiddelaar in staat een voorlopig succes te bereiken. Maar dit betekent niet dat het conflict in een passieve vijandschap bevroren is. Zal Hamas op den duur verslagen worden? Dat is onwaarschijnlijk. Deze partij heeft in ieder geval de morele steun van een groot deel van de Arabische wereld. Dit betekent dan dat er een ogenblik komt waarop Israël zich gedwongen zal voelen de strijd voort te zetten tot het doel is bereikt, terwijl dat in feite steeds verder weg raakt: de totale vernietiging van de vijand. Intussen blijven de negatieve aspecten van de oorlog hun eigen invloed uitoefenen. Liever gezegd: de oorlog heeft zijn eigen bedrijfskapitaal dat in dit geval steeds groter wordt. Dat is de wederzijdse haat, de onverzoenlijkheid, de groeiende behoefte aan wraak.
Dinsdag heeft Israël zijn laatste troepen uit de Gazastrook gehaald. Zijn daarmee de 1838 doden, de meer dan negenduizend gewonden en de tienduizend verwoeste woningen vergeten? Het Israëlisch-Palestijns conflict heeft altijd een bijproduct gehad. Na de stichting van de staat Israël in 1948 is dat jarenlang de internationale sympathie voor de nieuwe natie geweest. In die tijd hoorde het tot de idealen van de jongeren om in een kibboets te gaan werken.
Geleidelijk heeft Israël die steun verloren. Dat is een ingewikkeld proces waartoe de ontwikkelingen in de Arabische wereld hebben bijgedragen. Het is nog altijd ondenkbaar dat het Westen Israël in de steek zal laten. Maar tegelijkertijd is het Midden-Oosten in zijn geheel in Europa een andere rol gaan spelen. En nu zien we hier voor het eerst weer sporen van antisemitisme. Dat zal vooral de fundamentalisten van de islam welkom zijn. Maar het is een niet bedoeld en indirect gevolg van de manier waarop Israël zich tegen zijn aanvallers verweert.