Bern – Het coronavirus legt van elk land dat het treft de zwakheden in het bestuurssysteem bloot. In Zwitserland, dat qua besmettingsgraad gelijke tred houdt met Nederland, wreekt zich de ‘Kantönligeist’. Daarmee wordt het ‘baas in eigen kanton’-sentiment bedoeld, dat voortvloeit uit het federatieve stelsel waarbij de 26 deelstaten waarin de Helvetische confederatie is opgedeeld verregaande autonomie genieten. Tot afgelopen zondag, toen de landelijke regering na eindeloos talmen een draagplicht van mondkapjes in de publieke binnenruimte en bij private samenkomsten van meer dan vijftien personen afkondigde (op straffe van een boete die kan oplopen tot tienduizend Zwitserse franken), was het aan de kantons zelf om uit te maken hoe ze het virus wensten te bestrijden.

Dat was allerminst een succes. Zo kon vorige maand in het kanton Schwyz in het theater MythosForum het jodelfestijn ‘Auf immer und ewig’ worden opgevoerd zonder dat de twee meter afstand die hier van bondswege wordt aanbevolen in acht werd genomen of dat er mondkapjes werden gedragen. Het jodelconcert trok zo’n zeshonderd toeschouwers, en achteraf bleek dat enkele besmette artiesten als ware virusfonteinen hadden gefungeerd. Het kanton veranderde in de grootste coronabrandhaard van het land.

De leiding van het lokale ziekenhuis toonde zich radeloos over de toestroom van ernstig zieke patiënten en wendde zich in een dramatische boodschap op YouTube direct tot de bondsregering. Vorige week donderdag verkondigde bondspresident Simonetta Sommaruga dat het ‘nu vijf voor twaalf’ was. Maar pal daarop schoof minister van Binnenlandse Zaken Alain Berset, die de nationale virusregie in handen heeft, de hete aardappel toch weer door naar de kantons. Een belangrijk Duitstalig kanton als Zürich bleef sceptisch tegenover de mondkapjes, terwijl in het Franstalige Genève, waar sinds de eerste virusuitbraak de gaarkeukens overuren draaien, het mondkapje al maanden verplicht is.

Wat ook niet hielp is dat het Bundesamt für Gesundheit (bag) in Bern maandenlang heeft bezworen dat het totaal geen nut heeft om mondkapjes te dragen, zodat het legertje vrijwilligers dat op eigen houtje mondkapjes was gaan fabriceren om in het gapende gebrek daaraan te voorzien de brui gaf aan de productie. Voor de Zwitserse jeugd was dat het zoveelste bewijs dat er niet zo veel aan de hand was. Met als gevolg dat de gevreesde tweede golf het onkwetsbaar geachte gezondheidssysteem dreigt te verlammen en Zwitsers twee weken in quarantaine moeten als ze Duitsland bezoeken, gebrandmerkt in het vuurrood van het hoogste virusalarm.