Naypyidaw – Myanmar gaat zijn derde week van straatprotesten in na de staatsgreep van de militairen. Ondanks nachtelijke arrestaties, enkele doden en tientallen gewonden door het geweld van veiligheidstroepen worden de demonstraties met de dag groter. De staking van maandag 22 februari bracht zelfs honderdduizenden mensen op de been. De protesten strekken zich uit over het hele land, met een opmerkelijke eenheid tussen leeftijden, afkomst en etnische en religieuze groepen. De wereld kijkt met verbazing naar de uitbarsting van stoutmoedigheid en creativiteit waarmee de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid wordt gevoerd.
Er circuleren condooms met de foto van couppleger en legerleider Min Aung Hlaing en de waarschuwing ‘Maak geen nieuwe Min Aung Hlaing’. Elke avond is het kabaal van potten en pannen oorverdovend, ook in wijken waar militaire families wonen. Men blokkeert het verkeer en daarmee de opmars van veiligheidstroepen door met een open motorkap autopech te simuleren. Opvallend vaak moeten midden op straat uien worden opgeraapt die van vrachtwagens zijn gerold. Anderen strikken veters of steken in eindeloze rijen zebra’s over. Elke dag komen er nieuwe vormen van protest bij.
Er wordt flink de spot gedreven met het leger. ‘Mijn ex is slecht, maar het leger van Myanmar is erger’ en: ‘Ik wil een relatie, geen dictatuur’. Er verschenen bodybuilders met blote bovenlijven, spoken, Spiderman en Batman, en een groep jongeren die begeleid door een techno-beat de begrafeniskist voor de juntaleider droegen.
Myanmar kent een lange traditie van spot en satirische humor. Zo is er de anyeint, een theatervorm met humor, dans en dialoog waarin een nar ongestraft de koning op de hak neemt. Tijdens de waterfestivals van het Myanmarese Nieuwjaar floreert de Thangyat, een eeuwenoud traditioneel optreden waarin vrijuit kritiek geleverd wordt op alles. Onder de junta waren de optredens jarenlang verboden, maar met tapes en cd’s vonden de grappen langs ondergrondse kanalen hun weg in de samenleving.
‘Humor is voor ons een vorm van verzet en overleven tijdens decennia van onderdrukking. A way of life’, legt een journaliste in Yangon uit. ‘De jongere protestgeneratie groeide op met meer vrijheid’, voegt een collega toe, ‘zij gebruiken hun eigen taal en symboliek, net als jeugd elders.’ Maar hoe kleurrijk en geestig de protesten ook zijn, het risico is levensgroot dat het leger zwaarder gaat ingrijpen. In de staatsmedia klinken al grimmige dreigementen en het aantal arrestaties door de politie neemt toe.