We spreken af in een lunchroom aan de chique Frederiksberg Allé in Kopenhagen. Vermund en ik bestellen Smørrebrød (‘boter en brood’) met Groenlandse garnalen en citroenmayonaise. We spreken over de Deense politiek. De grote doorbraak van de Deense Volkspartij (DF) dateert van 2001, toen toenmalig voorvrouw Pia Kjærsgaard de verkiezingen won en een gedoogconstructie aanging met centrumrechtse partijen. Er kwam een stringent integratie- en immigratiebeleid in ruil voor parlementaire steun van de DF. Deze formule werkte en tot op heden zijn er vijf van zulke regeringen geweest. ‘Ik heb groot respect voor Pia’, zegt Vermund, die het eens is met haar standpunten op integratie, immigratie en islam, ‘maar ik vind dat je economisch gezien rechtsom moet gaan. Dat doet de DF gewoon niet.’

Vermund – architect en moeder van drie kinderen – stemde vroeger op de Conservatieve Volkspartij, een partij die rechts van het midden staat. ‘In 2009 werd ik gevraagd om in mijn toenmalige woonplaats Helsingør op de lijst voor de gemeenteraad te staan. Ik wees het af. Twee weken daarna kreeg ik opnieuw een telefoontje, maar deze keer met het argument: we hebben vrouwen op de lijst nodig.’ Vermund stemde in, maar weigerde om ‘gewoon een vrouw op de lijst’ te zijn. Ze ging de politiek in om het verschil te maken en groeide binnen de Conservatieve Volkspartij uit tot een bekend gezicht. Bij de parlementsverkiezingen van 2015 stond ze op een verkiesbare plek. ‘Ik heb me toen al hard gemaakt voor strengere migratiestandpunten binnen de partij.’

Nadat de Conservatieve Volkspartij in de jaren tachtig en begin jaren negentig de premier leverde en de grootste was, raakte die in verval. Kiezers liepen over naar andere rechtse partijen en bij de verkiezingen van 2015 zakte de partij van acht naar zes parlementszetels. Vervolgens kwam de vluchtelingencrisis en kreeg Denemarken twintigduizend vluchtelingen te verwerken. Vermund, die niet voor haar toenmalige partij verkozen was, verwachtte dat die zich binnen de minderheidsregering hard zou opstellen. ‘Toen de vluchtelingencrisis kwam, deden ze in mijn optiek te weinig. Ze lieten de mensen maar binnen. Dit gaf voor mij de doorslag om de partij te verlaten en een nieuwe partij op te richten. De partijleiding praatte op mij in, maar ik wist heel zeker wat ik moest doen.’

Met geestverwanten stichtte ze Nye Borgerlige (NB, oftewel Nieuwe Burgerlijken), een nationalistische partij met conservatieve en libertaire sociaal-economische standpunten. NB is tegenstelling tot de DF wel een echte rechtse partij, benadrukt Vermund. ‘We geloven in een kleine staat en lagere belastingen terwijl de DF op sociaal-economisch gebied linksom gaat. Verder staan wij voor Deense normen en waarden. Wij mogen trots zijn op onze westerse cultuur en moeten dat ook uitdragen.’ Om mee te kunnen doen aan de volgende verkiezingen moest Vermund 20.109 handtekeningen ophalen, iets wat haar is gelukt. ‘Binnen tien maanden hadden we de benodigde parafen binnen en binnenkort kunnen we meedoen aan de verkiezingen.’

In de afgelopen vier jaar kende Denemarken opnieuw een minderheidsregering met rechtse en conservatieve partijen die parlementaire steun kregen van de DF. Tegelijkertijd was er relatief veel media-aandacht voor Vermund, die een nieuw geluid liet horen. De nieuwe partij trok echter ook extreem-rechtse figuren aan. NB moest één lid royeren. Dit was advocaat Rasmus Paludan, een stokebrand die onder meer de koran wilde verbieden. ‘Daar geloven wij niet in’, zegt Vermund. Nadat hij geroyeerd was, richtte de advocaat Stram Kurs op, een extreem-rechtse partij die zo veel mogelijk niet-westerse Denen gedwongen wil remigreren naar het land van hun voorouders. In de afgelopen tijd trok Paludan veel media-aandacht door in Kopenhagen een koran op de grond te gooien. Moslimjongeren werden boos en er ontstonden rellen in probleemwijken.

Niettemin doet Stram Kurs mee aan de verkiezingen van 5 juni. In de peilingen haalt die partij ongeveer vier procent van de stemmen, bijna evenveel als NB van Vermund. ‘Ik heb er geen spijt van dat we Paludan uit de partij hebben gezet. Hij is veel te extreem. Kiezers die nog rechtser zijn dan wij kunnen naar hem gaan.’ NB trekt voornamelijk hoger opgeleiden met betere inkomens aan, maar kent ook middelbaar en lager opgeleide kiezers. De NB-kiezers komen voornamelijk van de DF, een partij die momenteel in de peilingen zakt van 21 procent naar ongeveer twaalf procent. Veel DF-kiezers lopen ook over naar de sociaaldemocraten. Vermund: ‘Omdat DF-kiezers naar de sociaaldemocraten gaan, schuiven andere rechtse partijen op naar het midden, waardoor er aan de rechterkant ruimte open blijft voor ons.’

Volgens Vermund is de islam zowel een religie als een ideologie. ‘We willen niet dat de islam invloed heeft op onze samenleving. Net als het communisme en het nazisme is de islam een totalitaire ideologie. Dat komt door de sharia. Tegelijkertijd begrijpen we dat er moslims zijn die de islam als hun religie zien. We zijn niet tegen de moslims, maar tegen de islam.’ Haar partij wil de islam ‘tegengaan’ door orthodoxe moslims uit Denemarken te weren. ‘De moskeeën in dit land zijn al veel te extreem’, zegt ze. Vermund onderschrijft de vrijheid van religie, maar benadrukt de bijzondere positie van dat ene geloof. Ze staat achter Geert Wilders en zegt ‘realistisch’ te zijn op het gebied van migratie. ‘We moeten nog strengere regels krijgen. Wij zeggen tegen migranten: u moet de wetten van Denemarken respecteren en u moet een baan vinden, anders heeft het geen zin.’

Momenteel gaan de sociaaldemocraten aan kop in de peilingen. Eerder nam die partij een nieuw plan aan voor migratie en integratie. Als het aan de sociaaldemocraten ligt, zal de asielprocedure van migranten nooit meer op Deense bodem plaatsvinden. Denemarken moet nieuwkomers in veilige Afrikaanse landen selecteren en moet zich aan de VN-quota en internationale conventies houden.

Op dit moment komt de Sociaaldemocratische Partij in de peilingen stemmen te kort voor een meerderheid, omdat kleine linkse partijen hun grote broeder niet willen steunen vanwege de nieuwe migratie-en-integratieagenda. Vermund staat wel enigszins open voor het plan. ‘Ik denk niet dat het realistisch is dat de sociaaldemocraten het oude asielbeleid kunnen verlaten, maar mocht dat toch gebeuren, dan zullen wij zo’n zet steunen.’