Deutschland

Nog geen uur duurde het, en toen was het concert van Rammstein in De Kuip uitverkocht. De laatste concerten die hier hadden plaatsgevonden, waren in 2008. Dat had een reden: De Kuip is vanaf het eerste concert dat er werd georganiseerd (Bob Dylan, met als voorprogramma Eric Clapton in 1978) het decor geweest van vele legendarische shows, maar zelfs de glans die dat aan het stadion gaf, kon niet wegnemen dat het er eigenlijk niet voor is geschikt. De Kuip is een lompe betonnen galmbak, die bovendien meedeint met het publiek. Het perfecte decor voor een Rammstein-concert dus eigenlijk inderdaad: een lompe betonnen galmbak van een metalband.

Het nieuwe album van Rammstein hangt van zelfherhaling in beats, riffs en opbouw aan elkaar, en de poëzie van Till Lindemann verruilt hij al tijden geregeld voor een grabbelton van staccato uitdrukkingen waar hij een gulle greep uit doet. Alleen zijn favoriet ‘ins Gesicht’ ontbreekt op dit titelloze album.

Dat alles gezegd hebbende: Rammstein is nog steeds een volstrekt unieke band. Natuurlijk, ook Rammstein heeft voorvaderen, met Laibach als herkenbaarste, maar Rammstein heeft alles wat die voorvaderen deden grootser, onbescheidener, megalomaner en overtuigender aangepakt. Toen Rammstein nog in clubs speelde, kwamen ze al voorrijden met een truck vol vuurwerk: deze band is geboren voor het grote gebaar.

Lindemann is een onverbeterlijke grappenmaker: wat een ode aan de tatoeagekunst lijkt (Tattoo) krijgt een twist door de laatste zinnen: ‘Deinen Namen stech’ ich mir/ Dann bist du für immer hier/ Aber wenn du uns entzweist/ Such’ ich mir jemand, der genauso heißt’. Maar hij lacht niet al zijn kwaliteiten kapot. Puppe lijkt vooral morbide, tot duidelijk wordt welke draai Lindemann hier heeft gegeven aan zijn gedicht Wanneer mijn moeder laat gaat werken, geschreven vanuit het kind van een prostituee, en in 2014 vertaald door Ilja Leonard Pfeiffer in Lindemanns bundel In Stille Nächten/In Stille Nachten: ‘ze komen en ze gaan/ ik zie het rode licht/ daar door het sleutelgat/ en eentje sloeg haar dood’.

Hetzelfde geldt voor Deutschland, de single die het album voorafging. In de eerste beelden van de clip die naar buiten werden gebracht zagen we de bandleden van Rammstein als kampgevangenen een executie tegemoet gaan, de gele ster zichtbaar. ‘Deutschland über allen’, zingt Lindemann in het nummer, en de gewenste rel was er: het voorspelbare belrondje rond voorspelbare opiniemakers in Duitsland, met de van tevoren uit te tekenen teksten van verontwaardigde afkeur. Ook in zelf opgezocht onbegrip beweegt de band zich in het spoor van Laibach. Maar toen het volledige nummer eenmaal hoorbaar was en de volledige clip van negen minuten zichtbaar, bleek Deutschland Rammstein op zijn best: een verkenning van de (on)mogelijkheid tot een getroebleerde vaderlandsliefde. Het leverde in tweede instantie wel degelijk serieuze en inhoudelijke discussies op. De karavaan van Rammstein zelf was toen alweer verder, in een spoor van vuur, bommen en rook, als een Duitstalige musicalversie van Mad Max.