Op de Nederlandse basisscholen tellen de klassen gemiddeld 25 leerlingen, maar een kwart van de kinderen zit met meer dan dertig lotgenoten in de klas. En dat terwijl zeventien ideaal zou zijn, aldus een groep Amerikaanse onderzoekers.
Want nu is ook wetenschappelijk vastgesteld dat kleinere klassen beter zijn. Een ‘opmerkelijk onderzoek’ noemde de Volkskrant het, en de drukinkt van het bericht was nog niet droog of de Kamer was om. ‘De klassen moeten kleiner’, werd tijdens de algemene beschouwingen ferm gesteld, en die motie kreeg kamerbrede steun.
De basis voor verschillen tussen kinderen, zo is inmiddels genoegzaam bekend, wordt al zeer vroeg gelegd. Juist de eerste drie groepen van de lagere school hebben dus veel aandacht nodig; achterstanden die daar worden opgelopen, blijken later alleen maar verder vergroot te worden.
Maar scholen mogen zelf bepalen hoeveel kinderen ze bij elkaar in de klas zetten. En dus puilen de laagste groepen vaak uit, terwijl de klassen in groep acht klein worden gehouden. Op die manier, zo is de gedachte van menig schoolhoofd, scoren de leerlingen tenminste goed op de Cito-toets.
Dat kan zo niet, vond staatssecretaris Netelenbos, en zij lanceerde vorig jaar de ‘onderwijsassistent’ in de laagste klassen. Netelenbos wordt nu uitgelachen omdat ze met dit doekje voor het bloeden blijft wapperen. ‘Verkleining van klassen is niet zaligmakend’, reageerde ze vorige week dapper. Want de schijn moet worden vermeden dat het onderwijsbeleid meewaait met de waan van de dag. De plannen worden rechtstreeks uit de krant geplukt: Het is, gaf zelfs Wallage besmuikt toe, puur ‘incidentalisme’.
Maar dan vooral van de Tweede Kamer. Want het was de Kamer die vorig jaar ‘meer handen in de klas’ wilde, als het ten minste op een koopje kon - 1600 onderwijsassistenten mochten 100 miljoen kosten. En het is de Kamer die zich jarenlang heeft verzet tegen de verkleining van de klassen, maar daar nu opeens vóór is. Het was geen punt in het paarse regeerakkoord en al evenmin in de verkiezingsprogramma’s, maar nu zegt de wetenschap het en eigenlijk dachten we het altijd al.
Netelenbos kan in haar vuistje lachen. Dit wordt haar zomaar in de schoot geworpen. Het kost een tot twee miljard, waarschuwt zij, maar paars ziet kennelijk ruimte voor een gul gebaar. En zo kon het gebeuren dat Den Haag het toch nog eens werd over een ‘opmerkelijk’ gegeven dat iedere boerenkinkel allang op zijn klompen aanvoelde: Een kleinere klas leidt tot grotere prestaties.
Kamer en kabinet hebben zich nu wèl verplicht om ook echt over de brug te komen. En niet alleen met een zak met geld, maar ook met garanties over de kwaliteit van het leger nieuwe leraren en de lesmethoden.