Uit veel musea in Europa en de Verenigde Staten is de kunst van Afrika, het Midden-Oosten en zelfs Azië eigenlijk grotendeels verdwenen – op Ai Weiwei na, natuurlijk.
Ooit liep het Stedelijk daarin voorop, maar in de afgelopen jaren, waarin de actieradius van het museum zozeer beperkt was, is die positie sterk verminderd. Ondertussen internationaliseerde de kunstwereld, en niet-westerse delen van de wereld gingen in toenemende mate deel uitmaken van het hedendaagse mondiale kunstcircuit. Kunstenaars in niet-westerse landen hebben vaak niet of nauwelijks toegang tot de Europese en Amerikaanse markt en die markt is het museumbeleid gaan dicteren. Wat in onze streken wordt getoond is de kunst die over het populaire idee ‘Afrika’ gaat, dieren, kleuren, stalletjes langs de weg, pigmenten, stoffen, dingen die lekker ruiken. Het zal interessant zijn te zien of het Stedelijk in How Far How Near ook echt een visie kan presenteren, en kunst kan tonen die niet per se voortgestuwd wordt door begrippen als ‘marktwerking’ en ‘topkunst’.
In De Pont, Tilburg: Isaac Julien. Julien (Brits, 1960) is een interessante en (vooruit) innovatieve kunstenaar, die zich beweegt op de grens tussen film en mediakunst; zijn grote installaties met meerdere schermen (zoals de negenvoudige video-installatie Ten Thousand Waves over de dood van Chinese werknemers op een Brits wad) stellen meestal nieuwe (en hoge) eisen aan de manier van tentoonstellen.
Het Mauritshuis Den Haag heeft goede zaken gedaan door gedurende de restauratie zijn topstukken uit te lenen. Bij The Frick Collection, New York, stonden voor het wichtje met de glazige blik en de glimmende oorbel de bezoekers round the block; als voorwathoortwat komen er 36 werken uit die collectie naar Den Haag. Dat is hoogst uitzonderlijk (The Frick leent eigenlijk nooit uit); het gaat om schilderijen, tekeningen, sculpturen en toegepaste kunst, van mannen als Cimabue, Van Eyck, Memling, Reynolds en Gainsborough, die je hier niet zo vaak tegenkomt.
O, en het zal u niet ontgaan: in 2015 is Vincent van Gogh 125 jaar dood, ocharm. Kröller-Müller wijdt een tentoonstelling aan zijn ‘inspiratie’; het Van Gogh Museum Amsterdam houdt het bij een confrontatie tussen Vincent van Gogh en Edvard Munch, de Noorse neuroot, die op twee belangrijke punten verschilde van zijn Nederlandse tijdgenoot: hij leefde te lang (tot 1946) en hij kon eigenlijk helemaal niet schilderen.
How Far How Near: De wereld in het Stedelijk, 19 sept. t/m 1 febr. Isaac Julien, 31 jan. t/m 31 mei, De Pont. The Frick Collection, 5 febr. t/m 10 mei, Mauritshuis. Van Gogh & Co, vanaf 25 april, Kröller-Müller. Munch: Van Gogh, vanaf 25 sept., Van Gogh Museum
Beeld: Isaac Julien, Hotel (Ten Thousand Waves), 2010. Endura ultra foto, 180 x 240 x 7.5 cm. Museum De Pont Tilburg (Collectie De Pont Museum, Tilburg).