In This Is Holland is niets wat het lijkt. Misschien kan dat ook niet anders. Als dingen moeten benoemen wat ze zijn, is er vaak iets aan de hand. Denk aan Magritte, denk aan de bakjes margarine die zichzelf geen boter mogen noemen en dus omgedoopt zijn tot ‘lekker voor op brood’. Ik weet natuurlijk niet hoe het met u zit, maar dat soort stelligheden maken mij opstandig.
‘THIS IS HOLLAND wil zowel inwoners van Nederland als toeristen inspireren om dit bijzondere land voor altijd in hun hart te sluiten.’ Zo spreekt de website van de 5-D vlieg-experience. Toch gaat er vooral iets dreigends uit van het gebouw aan de IJ-oever. Misschien komt het door de schreefloze letter. Dit is Holland, dat je het even weet. Of doordat het grijze cilindervormige bouwsel geen ramen heeft. Elke keer als ik het pontje naar huis neem, confronteren de drie woorden me met mijn nationaliteit. Wat schuilt er achter die schreeuwende kapitalen? Waar worden al die toeristen verliefd op? Omdat ik het soms best lastig vind om van dit land te houden, sluit ik me aan bij een groep 65-plussers en terwijl we naar de experience lopen, koop ik snel online een kaartje. (Want dat is een euro goedkoper.)
Boven op de grijze beschuitbus staat een Nederlandse vlag. De nabijgelegen torens ontnemen haar de wind en het miezert een beetje, waardoor de driekleur als een koukleum om haar stok is geslagen. De laatste tijd maakt de Nederlandse vlag me ongemakkelijk. Ik zie haar vaker bij extreem-rechtse demonstraties dan in schmink op kinderwangen. Meer en meer lijkt ze symbool te staan voor iets waar ik me absoluut niet mee identificeer. De vlag die onze overbuurman bij het vorige WK op zijn gevel heeft gespijkerd is inmiddels zo vaal dat elke baan voor roze zou kunnen doorgaan. Gelukkig heeft Oranje zich deze keer niet gekwalificeerd.
Voor de entree ligt een oranje loper die bij nader inzien tapijt blijkt te zijn. Aan weerszijden staan amsterdammertjes met een ketting ertussen, alles wit gespoten. Ook binnen zijn alle Nederlandse iconen met een witte spuitbus bewerkt. Holland is: een haringkar, Nijntje, paraplu’s, enorme tulpen, een Rietveld-stoel, een koe en een schaap. Die laatste twee natuurlijk van plastic, evenals het kunstgras op de bankjes in de giftshop. Over de speakers speelt muzak die zo uit het computerspelletje The Sims zou kunnen komen, af en toe klinkt er een meeuw, een schaap of een kraaiende haan. Een cateringmedewerkster rolt stukjes feta in salami. Om het pakketje bij elkaar te houden prikt ze er een vlaggetje in.
Voor aanvang van de ultimate flight experience mogen we op de foto. Doen alsof we vliegen, later mogen we zelf een achtergrond kiezen, belooft de fotografe die daarnet nog salamirolletjes stond te maken. De man voor mij vraagt of dat gratis is. Hij is een echte Nederlander, voegt hij daaraan toe. Dan worden we naar de eerste zogenaamde ‘pre-show’ geleid, waar in acht minuten de geschiedenis van Nederland uit de doeken wordt gedaan. Onze virtuele gids staat in een virtueel weiland waar virtuele koeien heerlijk liggen te grazen. Het is prachtig weer en ook onze geschiedenis is zonnig. Zo hebben we superslim het water gebruikt om onze vijanden buiten te houden en zijn we zo’n grote handelsnatie geworden dankzij de haringvangst.
Na de tweede ‘pre-show’ waarin het Nederland van nu opnieuw haast manisch wordt bejubeld, mogen we doorlopen en plaatsnemen in de attractie. Riemen vast. De vloer van het balkon schuift onder ons weg, vanuit de ruimte zien we de blauwe planeet en even later zoeven we over het land. Opzwepende, tranentrekkende filmmuziek. Alles in deze ervaring is er op uit je trots te maken. Wat is ons land toch mooi, fluistert een oudere Twentse heer naast me tegen zijn vrouw. En dat is ook zo. Het is werkelijk alsof je als een vogel over de bollenvelden vliegt, een zuchtje parfum wordt in mijn gezicht gespoten en nu ruik ik ze ook.
Wanneer het bombardement van patriottisme na acht minuten voorbij is, ben ik een beetje misselijk, maar het alom aanwezige logo jaagt mij in ieder geval geen angst meer aan. ‘THIS IS HOLLAND’ met de omgekeerde accolade eronder, het krullende haakje als een bakje onder woorden die alleen maar onwaar kunnen zijn. Dit is Holland. Hier blazen we iconen op tot reuzenproporties, kiest de kunstcommissie van de Tweede Kamer liever enorme vlaggen dan hedendaagse kunst en krijgt elk borrelhapje ook een prikkertje. Dit is Holland. Als we dat maar vaak genoeg herhalen gaan we er vanzelf in geloven.