Verdriet is het ding met veren: Max Porter
Het mooie van Verdriet is het ding met veren, het debuut van de Engelse schrijver Max Porter, is dat hij poëzie en proza erin weet te verenigen. Het boekje bevat alle mogelijke genres en taalregisters: soms is het verhalend op een bijna realistische manier, er zijn sprookjes en volksverhalen in terug te vinden, er staan toneelachtige dialogen in, soms is het pure poëzie. Er is een overkoepelend verhaal, of misschien kun je beter zeggen: een situatie, maar het drama bestaat uit de achtbaan van emoties waar de hoofdpersonen zich in bevinden, en een metafoor die tot leven komt, die zelf ook een personage wordt. Op Crossing Border neemt hij voor Verdriet is het ding met veren de Europese literatuur.
Lilies: Melanie de Biasio
Een ondoorgrondelijke diva die niet gauw met iemand te vergelijken valt – of je zou Melanie de Biasio moeten bestempelen als een kruising tussen Jimi Hendrix, Forrest Gump en Antigone, zoals ze dat zelf deed in een interview. Voelen staat centraal in de muziekopvatting van De Biasio. Met haar zwoele stem laveert ze tussen jazz, elektronica en pop. Soms is een muziekstijl niet zo makkelijk in woorden te vatten, zoals die van zangeres/muzikant Melanie De Biasio. Maar donker is het zeker. Charleroi-donker. Niet iedereen komt ermee weg, maar zij wel. Luisteren naar De Biasio is deel uitmaken van een intieme nachtclubact, het type act dat voorbij komt zeilen in een David Lynch-film.
What it Means When a Man Falls from the Sky: Lesley Nneka Arimah
Debuutbundel What it Means When a Man Falls from the Sky is een verzameling kunststukjes. Zonder veel inleiding begint elk verhaal midden in het leven van een nieuw hoofdpersoon, met ieder hun eigen wensen, gebreken en verlangens. Die verlangens worden overigens zelden vervuld. De jonge vrouwen en meisjes in dit boek missen allemaal iets; een moeder, vader, een plek waar ze zich thuis voelen of een beetje geluk. De verhalen spelen zich af op drie continenten, maar de cultuur en recente geschiedenis van Nigeria vormen de volstrekt vanzelfsprekende achtergrond. Het zijn juist de verhalen waar het alledaagse en fantastische moeiteloos samenkomen – zoals obsessief facebooken en geboren worden onder een kwaad gesternte, of een dode moeder die goedgehumeurd in de beddenzaak verschijnt – die het meest treffen.
De stad wint altijd: Omar Robert Hamilton
In debuutroman De stad wint altijd probeert Omar Robert Hamilton (1984) het stormachtige verloop van de Egyptische revolutie tussen 2011 en 2014 vast te leggen. Hij besteedt daarbij aandacht aan de online grassrootsbeweging in Cairo, waardoor de invloed van sociale media in zijn tekst alomtegenwoordig is: tweets duiken op als motto’s of vullen soms hele pagina’s, online discussies slingeren over de bladspiegel. Het boek is doordrenkt van frustratie en teleurstelling, maar is tegelijkertijd een monument voor degenen die hun leven omgooiden, misschien zelfs op het spel zetten om een land van een dictator te bevrijden. Hoewel de revolutie mislukt is, krijgt Hamilton in deze protestroman, die het verleden onverbiddelijk in het heden werpt, misschien toch zijn revanche.
Think Tank: Tank en de Bangas
Soul die vermengd wordt met funk, funk die vermengd wordt met folk: Tank and the Bangas maken muziek die je moeilijk kunt negeren, zelfs de rustiger nummers vragen om aandacht. Dat komt om te beginnen door Tanks stem, die hoorbaar jaren gerijpt is in kerkkoren en past binnen de soultraditie van stevige, trotse vrouwen: ze klinkt hard, stoer, loepzuiver ook tijdens haar lange uithalen. Ze zingt, schreeuwt, fluistert, ze draagt gedicht(flard)en voor, ze praat tussen de liedjes door, ze rapt, maant het publiek te bewegen, maant zichzelf te bewegen, ze vertelt verhaaltjes over fictieve personages, spoort mensen aan zelf het heft in handen te nemen en hun leven te leiden zoals ze willen, ze creëert intimiteit en doorbreekt die direct weer, deelt haar persoonlijke twijfels op soms ontroerende en soms theatraal kinderlijke wijze.
Pond: Claire-Louise Bennet
Een wereld zonder mensen is als een dagdroom die je in je jeugd kon hebben, toen de wereld nog bestond uit bomen en bergen en vogels en gevuld was met eindeloze fantasieën over avonturen en eenzaamheid. Dat lijkt ook wat Claire-Louise Bennett wil doen met debuutroman Pond. Ze stript haar hoofdpersoon van verhalende eigenschappen – familiegeschiedenissen, carrière, baan, sociaal leven – zodat alleen het zijn in de natuur overblijft. In een interview met The Irish Times zei Bennett: ‘Als je alleen bent hoef je geen indruk op de wereld te maken, dus heeft de wereld een kans een indruk op jou te maken.’ Dat ze die indrukken in zulk fijnbesnaard, elegant proza heeft opgeschreven, in lange zoekende zinnen, maakt Pond alleen maar eigenzinniger.
Negerland: Margo Jefferson
Margo Jefferson weet maar al tegoed hoe het woord ‘Negroes’ – met een hoofdletter – morele waardigheid, ambitie en verantwoordelijkheid belichaamde, al voordat de burgerrechtenbeweging haar successen boekte in de jaren vijftig en zestig. Haar ‘Negerland’ bestaat uit de ‘gekleurde elite’ of de ‘zwarte, Afrikaans-Amerikaanse hogere klasse’, ook wel de ‘gekleurde 400’ genoemd. Zwarte en gekleurde artsen, advocaten, zakenlieden en rechters. Een klasse die dankzij haar opleiding, geld en moraal over een zekere eerbiedwaardigheid kon beschikken, waaraan ook privileges waren gekoppeld. Zwarte privileges die white America soms duldde, maar die ook elk moment weer ingetrokken konden worden. Er zijn veel verdiensten te noemen van dit boek, maar het is vooral ook van belang nu de discussie over white privilege zo uitgebreid wordt gevoerd.
Witness: Benjamin Booker
Blues- en garagerockmuzikant Benjamin Booker heeft nagedacht over de arrangementen, eraan gewerkt en geschaafd – zeker op Witness, zijn deze zomer verschenen tweede album. Maar waar Booker aan weet te ontkomen, en dat is echt knap, is het smoren van zijn onstuimigheid in stilering. Hij klinkt of hij zijn tanden in de wereld wil zetten, en tegelijk alsof hij thuis gitaar speelt met een voet op een stapel blues-, gospel- en soulklassiekers.
Conversations with Friends: Sally Rooney
Overspelroman* Conversations with Friends* is een boek dat je steeds langzamer gaat lezen omdat je niet wil dat het stopt. Verteller is de 21-jarige Frances, student, stagiaire bij een literair agentschap en in haar vrije tijd performance poet – die in een ingewikkelde affaire verzeild raakt. Rooney beschrijft geen catharsis, geeft geen essayistische inzichten, haar boek brengt een ontwikkeling die wellicht als groei kan worden gekenmerkt: het is niet altijd goed onverschillig te zijn. De slotscène van het boek is zo krachtig en prachtig en hulpeloos en onbeholpen dat het een ongefilterde, éigen ervaring van het leven lijkt: het is niet altijd mogelijk analytisch te zijn, soms moet je iets meemaken.
Crossing Border vindt van 2 tot en met 4 november plaats in Den Haag. Het programma is hier te vinden.