Wormen en engelen: Maarten van der Graaff
Als een jonge schrijver het waagt te schrijven over hedendaagse spiritualiteit belooft dat wat, al helemaal wanneer een bewustzijn van de genreclichés siddert op elke bladzijde: ‘Het is een bekend Nederlands recept: verwijdering van ouders en familie, heimwee vermengd met triomf, ontluikend kunstenaarschap (onbegrepen in oude kring). Dan dient een nieuwe familie van interessante vrienden en geliefden zich aan, seksuele emancipatie en opwaartse mobiliteit volgen, gesymboliseerd door muziek, feesten, romans, exposities, films. De ontwikkeling richting een groter individualisme is voltooid.’ Maarten van der Graaff brengt een strijdvaardige ode aan de individuen die weigeren deel te nemen aan de heersende geschiedenis, en hun eigen bestaansvormen ontwerpen. Met of zonder God.
Lees hier de recensie
De Atlantische pelgrim: Jaap Verheul
Amerikaans historicus John Lothrop Motley (1814-1877) verdient in zekere zin de eer de grondslag van onze politieke geschiedschrijving gelegd te hebben. Niet zozeer omdat hij deze zelf schreef als wel omdat hij zijn critici daartoe aanzette. Na een aantal mislukte pogingen als romancier en een gestrande diplomatieke carrière zette Motley zich aan een studie van de Nederlandse Republiek, in het bijzonder het ontstaan hiervan: The Rise of the Dutch Republic (1856). In Nederland riep het boek gemengde gevoelens op. Het stak dat een tot dan toe onbekende Amerikaan eerder een overzichtswerk en een visie op het vaderlands verleden op de internationale kaart zette dan een Nederlandse of Belgische historicus zelf. Verheul illustreert op overtuigende wijze dat Motley belangrijker is geweest dan men beseft: terwijl hij de Amerikaanse geschiedenis van een traditie voorzag, dwong hij de Nederlandse geschiedschrijving tot een visie. Dat zijn twee grote vliegen in één kleine klap.
Niets is onmogelijk: Elizabeth Strout
Je zou Elizabeth Strouts nieuwste roman-in-verhalen Niets in onmogelijk kunnen zien als een pendant van haar vorige roman, de bestseller Mijn naam is Lucy Barton (2016). De protagonist hierin is nu bijpersonage, dat haar opwachting maakt in alle negen verhalen. Bovendien gaat het ook hier, net als in Lucy Barton, opnieuw vooral om wat niet wordt (of kan worden) uitgedrukt. Een vrouw getuigt niet tegen haar echtgenoot terwijl ze weet dat hij een verkrachter is; een getraumatiseerde Vietnam-veteraan zit zwijgend voor een televisie met de uitbaatster van een Bed & Breakfast, en dit vormt een wezenlijke ontmoeting; een zus vertelt haar zus zoiets verschrikkelijks uit hun jeugd dat die laatste zwaar hyperventilerend afgevoerd moet worden. In zeer beheerst en technisch perfect proza – prachtig gedoseerd, onnadrukkelijk, psychologisch doorwrocht – neemt Strout grote risico’s door geen enkel potentieel kitsch-onderwerp te vermijden.
De familie Mann: Tilmann Lahme
De auteur van De familie Mann, Tilmann Lahme, die eerder een biografie over Golo Mann schreef, kreeg de beschikking over nog ongepubliceerde brieven en dagboekfragmenten en weet zo met welgemikte citaten de vanzelfsprekend geprivilegieerde wereld van de Manns te schetsen. Het beeld dat oprijst uit De familie Mann is er een van onverbiddelijke symbiotische verstrengelingen. Ondanks de ongenadige kritiek die alle leden op elkaar uitoefenen, slaagt bijna niemand erin zich ook maar enigszins uit dit familieweb terug te trekken. Het is alsof ze bij alle narigheid die passeert telkens blijven mompelen: ‘Maar toch zijn wij amazing.’ En daar kan eigenlijk niemand aan tippen die niet tot de familie behoort.
Geschiedenis van geweld: Edouard Louis
Geschiedenis van geweld gaat om een vrijage tussen twee mannen die uitmondt in een onverwachte doodsbedreiging en verkrachting. Het is een adembenemende roman die Groene-redacteur Marja Pruis in één keer wilde uitlezen, ware het niet dat ze af en toe letterlijk op adem moest komen. Slim van de schrijver is de manier waarop hij het hele erge tamelijk lang in het vooruitzicht blijft stellen. Vanaf de eerste zin is het duidelijk dat er iets onomkeerbaars heeft plaatsgevonden, terwijl de schrijver het gebeuren grotendeels in retrospectief vertelt. De manier waarop hij dat doet, doet denken aan die hele nare verkrachtersfilm Irréversible; een vergelijkbare spanning snoert langzaam je keel, omdat je weet wat de verteller nog boven het hoofd hangt.