Een diadeem van dauw: Arie Storm
De inzet van deze roman had bijna niet dramatischer kunnen zijn: ‘Mijn vader overleed op een gure en naargeestige nacht in november. Ik zou graag zeggen dat ik erbij was, maar dat is niet zo. Ik lag in bed te slapen.’ Het gebruikelijke stramien van een vader-zoonroman, zoals er nogal wat worden geschreven, lijkt te worden aangekondigd, maar met die lezersverwachting wordt nog binnen dezelfde alinea afgerekend: ‘Ik weet niet of ik zo belangrijk voor mijn vader was, ook al was ik zijn enige zoon. Mensen willen de dingen vaak te sentimenteel maken.’ Vooral die laatste zin, daarom draait Een diadeem van dauw.
Onder volwassenen: Jami Attenberg
De mooiste liefdesroman is het boek waarvan Marja Pruis recent onder de indruk was: All Grown Up van de Amerikaanse schrijfster Jami Attenberg. Haar roman is opgebouwd uit verhalen die langs elkaar schuren, elkaar soms een beetje overlappen. Langzaam maar des te indringender ontstaat het portret van begin-veertiger Andrea, die ooit dacht kunstenaar te worden. Iedere dag tekent ze het uitzicht vanuit haar krakkemikkige appartement in Brooklyn op het Empire State Building, tot op een dag nieuwbouw verrijst en haar dit uitzicht voorgoed ontnomen wordt.
Het verhaal van mijn leven: Giacomo Casanova
Probeer Casanova maar eens te loven, dwangmatig veroveraar, grootverbruiker van het lustobject genaamd vrouw, male chauvinist pig avant la lettre. Opmerkelijk genoeg ontdek je bij elke bladzijde meer en meer dat hij dat allemaal juist niet is. ‘Uiteindelijk heeft een mooie vrouw die niet onafhankelijk denkt, haar minnaar niets meer te bieden na de fysieke genietingen van haar bekoorlijkheden’. Om te beginnen is Casanova altijd galant naar vrouwen, die ook vaak zelf het initiatief nemen. Hij ziet ze overduidelijk als gelijkwaardige partij, met een even ontembaar driftleven als hijzelf. Gevaarlijk en schokkend aan Casanova, met name voor echtgenoten, was dat hij juist tégen de heersende orde in ging, waarin vrouwen het zwakkere geslacht waren. In al die intriges, maskerades en geheime ontmoetingen heeft de vrouw een allerminst passieve rol, die ze vol raffinement, verleidingen en misleidingen opvoert.
Alleen omdat ik een Van Hall ben: Dirk Wolthekker
Gijs van Hall, burgemeester van Amsterdam, was precies het type persoon dat geacht werd een bijdrage te kunnen leveren aan de vaart waarin ook het Nederlandse volk, eindelijk, opgestoten zou kunnen worden. Van Hall slaagde in zijn opzet, althans tijdelijk en op een aantal gebieden. Tot zijn wapenfeiten behoren met name de IJ-tunnel, de Bijlmer en de verzelfstandiging van de UvA. Als hij na zijn eerste termijn als burgemeester gestopt was, was hij welhaast zeker niet alleen als held maar ook als progressief de geschiedenis in gegaan. Maar tijdens zijn tweede termijn veranderde de situatie en kreeg Van Hall het stempel dat hem nu al meer dan een halve eeuw aankleeft, en vermoedelijk ook nooit meer zal verlaten: van regent, paternalist, stuntelaar, antidemocraat, ja zelfs mislukkeling.
Warme melk: Deborah Levy
Het beste liefdesboek dat Niña Weijers onlangs las in het genre ‘oerrelatie’ was Deborah Levy’s Hot Milk (2016, shortlist Booker Prize). Levy’s roman is een freudiaans spiegelpaleis, waarin zich achter iedere concrete werkelijkheid een symbolische orde schuilhoudt. Moeders moeten gedood, seksualiteit veroverd, trauma’s herleefd, het onbewuste gekanaliseerd. Het is over the top, en het werkt. Zelden las Weijers een roman waarin de liefde tussen een moeder en haar dochter zo beklemmend wordt weergegeven. En zelden was die liefde zo’n hopeloze kluwen van haat, ressentiment, destructiedrift, onderdrukte verlangens en, tja: liefde.