Het was al bekend dat Groene-artikelen relatief vaak gekozen worden voor de vwo-eindexamens, meestal in combinatie met stukken uit NRC Handelsblad. Conclusie, zo schreef een van onze redacteuren al op Twitter: ‘Vwo-scholieren kunnen beter een abonnement op @DeGroene (of NRC) nemen. Goedkoper dan examentraining.’
Was het ook een goed examen? Hoe zouden de auteurs het er zelf van afgebracht hebben? Hieronder kunt u de stukken opnieuw lezen, de vragen zelf maken en ze beoordelen. De auteurs geven hun reactie.
De originele teksten
- Essay: Eenzame grazers. Er is geen elite meer, van Henri Beunders, 23 februari 2011;
- De ‘geyle hoer’ van de geldzucht. Financiële schandalen in Nederland, van tulpengekte tot DSB, van Roel Janssen, 13 april 2011;
- Alleen op een eiland, een bijdrage op de website van het AMC van Groene-hoofdredacteur Xandra Schutte. In het examen werd een fragment uit dit artikel gebruikt.
De opgaven
Download hier de opgaven en hier het tekstboekje met nogmaals alle teksten, inclusief regelnummers. U heeft drie uur de tijd. Veel succes!
Is het gelukt? U kunt uw eigen antwoorden beoordelen aan de hand van het correctievoorschrift.
Wat vonden de auteurs ervan?
_ Roel Janssen: _
“Allemachtig, wat een ingewikkelde tekst. Interessant onderwerp, maar wat wordt er een zooi dingen bij gehaald en wat een stortvloed van feiten is erin verwerkt.
Nee, ik benijd de eindexamenkandidaten vwo niet die voor het examen Nederlands een tekst voorgeschoteld kregen die van mijn hand is – De Geyle Hoer van de geldzucht. Het artikel verscheen in De Groene Amsterdammer van 13 april 2011 en was gebaseerd op mijn boek Grof geld over financiële schandalen in de Nederlandse geschiedenis.
Het voelt bijzonder dat mijn artikel hiervoor is uitgekozen en financiële geschiedenis is een mooi onderwerp voor een tekstanalyse. Maar om mijn stuk in 160 woorden te moeten samenvatten waarbij ook nog eens vier uiteenlopende vragen zodanig beantwoord moeten worden dat het begrijpelijk is voor iemand die de oorspronkelijke tekst niet kent, is lastig. Ik zou er zelf moeite mee hebben gehad en er meer woorden voor nodig hebben.
De opstellers van het examen hebben voor de beoordeling een scorelijst gemaakt van begrippen (‘informatie-elementen’) die de leerlingen in hun samenvatting moeten hebben verwerkt. Ze hebben mijn tekst goed ontleed en de begrippen die vermeld moeten worden, kloppen. Al kan ik me voorstellen dat ik andere elementen in mijn antwoord zou hebben gegeven, of andere bewoordingen zou hebben gebruikt.
De informatie-elementen waarvan de Cito-commissie vindt dat ze minimaal in de samenvatting opgenomen moeten zijn, tellen op tot 126 woorden. Voor leerlingen is er dus maar ruimte voor 34 woorden voor eigen interpretatie of inzicht.
In de oeverloze discussie over de vraag of eindexamens van vroeger lastiger of juist makkelijker waren dan die van tegenwoordig heb ik van nu af aan een ondubbelzinnig antwoord. Of het vroeger moeilijk was weet ik niet meer. Maar de samenvatting Nederlands 2014 was lastig. Mijn complimenten voor alle leerlingen die zich hier doorheen hebben geslagen en het spijt me als het jullie boven de pet is gegaan.
Voor deze reactie heb ik 328 woorden gebruikt. Dat levert me zoveel strafpunten op dat ik gezakt zou zijn.”