Bragança — Voor de kleine schare getrouwen van de Portugese monarchie, verenigd in de Partido Popular Monárquico, is het een feestweek. De geboorte van de Nederlandse kroonprinses Catharina Amalia wordt gezien als een magisch teken. Niet alleen blijkt de nieuwe loot aan de Nederlandse stam via zowel de vader als de moeder een nazaat te zijn van de Portugese koning Afonso III (1210-1279), ze gaat nog eens Amalia heten ook, een naam die voor alle Portugezen onlosmakelijk is verbonden aan Amália Rodrigues, de keizerin van de fado. De Portugese troonpretendent, Dom Duarte Piu, beter bekend als de hertog van Bragança, was dan ook een van de eerste leden van de Europese royalty om zijn gelukwensen uit te spreken aan het kersverse Nederlandse ouderpaar.

De Portugese monarchie kwam in 1910 ten val, maar Dom Duarte Piu, geboren in 1945 in het Zwitserse Bern, gelooft nog altijd in herstel. Tegenover de krant Diário de Notícias verklaarde de zwaarbesnorde hertog «signalen» te zien van «gebrek aan vertrouwen in de republiek». Dom Duarte Piu dringt aan op een referendum over de te kiezen staatsvorm, zoals dat eerder gebeurde in Brazilië en Australië. «De Portugezen hebben nooit vrij kunnen kiezen voor de republiek», aldus de hertog. «Die is hun met militaire staatsgrepen opgedrongen.» Dom Duarte is fel gekant tegen artikel 288b van de Portugese grondwet, dat expliciet de terugkomst van het koninkrijk verbiedt. De ruim zevenhonderd jaar oude Portugese monarchale traditie zou volgens hem een doorstart kunnen maken: «Ze geeft meer garantie voor het bewaren van onze fundamentele waarden en zou ten goede komen aan het bewaren van onze identiteit, die in de knel komt bij het project van een verenigd Europa.»

De laatste koning van Portugal was Dom Manuel II, wiens vader koning Dom Carlos en oudere broer Luis Filipe in 1908 in Lissabon door republikeinen werden vermoord. Dom Manuel was negentien jaar oud toen hij de troon beklom. Twee jaar later, direct nadat op 5 oktober 1910 de Portugese republiek was uitgeroepen, werd hij uitgewezen. Hij stierf in 1932 in Brazilië, het land waar zijn geslacht ook nog enige tijd als keizers over had geheerst. Een jaar later kreeg, op last van dictator Salazar, de laatste koning een plechtige herbegrafenis in Lissabon. De claim op de troon ging over op Dom Manuels neef Duarte Nuno, de vader van de huidige hertog.

Salazar stond weifelachtig tegenover het herinvoeren van het koningschap. Net als zijn Iberische collega Franco speelde Salazar altijd met het idee. Daarom hief hij in de jaren vijftig de wet op de verbanning van de koninklijke familie op, zodat de in Zwitserland opgegroeide Dom Piu in Portugal kon gaan studeren, waar hij terechtkwam op het Militair College in Lissabon.

Dom Duarte Piu was tijdens de koloniale oorlog van Portugal in Angola van 1967 tot 1971 helikopterpiloot in het leger. Zijn hoogste rang was luitenant. In 1973, een jaar voor de Anjerrevolutie, werd hij Angola uitgewezen op verdenking van het beramen van een staatsgreep. Later profileerde de hertog zich politiek met het leiderschap van de beweging Timor ’87, die steun gaf aan de bevrijdings beweging in de voormalige kolonie. In 1995 trouwde hij met de Spaanse prinses Dona Isabel de Herédia. De doop van de erfopvolger, de in 1997 geboren infante Dom Afonso, werd geregisseerd als een modern mediaspektakel. De hertog laat zich in zijn public relations bijstaan door de betere internationale bureaus, en er gaat dan ook geen week voorbij zonder dat hij uitgebreid poseert voor de populaire bladen. De geboorte van de Nederlandse prinses Amalia als afstammeling van koning Afonso III is zo’n symbolisch nieuwsfeit waar de popelende pretendent veel moed uit put.