Verkiezingen maken de Youp van ’t Hek in je los: makkelijk kankeren dat het allemaal niet goed is en dat niets deugt. Op niveau mopper je natuurlijk dat het mediacircus te oppervlakkig is. Irrelevante vragen beheersen het debat, is hier de stelling. Zal de PvdA, als zij de grootste partij wordt, een met open gulp rondhollend Drents raadslid als premier naar het politiek front sturen? Met een werkende hersencel in bezit moet het toch mogelijk zijn het antwoord te geven. Bos zal niet zo stom zijn om iemand minister-president te maken die hem het leiderschap van de partij ontfutselt, of een beschadigde figuur als Ad Melkert voor het voetlicht te brengen.

Mocht de PvdA per abuis de grootste worden en in de regering raken, dan wordt dus óf Bos óf een ervaren, oudere bestuurder premier. Wie met dat laatste niet kan leven omdat hij alleen maar op een winner wil stemmen, moet een andere keus maken. Het is nauwelijks een serieuze kwestie. Maar in de smalle put van de journalistiek echoot een simpele vraag lang rond. Niet omdat het antwoord van belang is, maar omdat iedereen het vraagt en omdat de vragensteller op die manier niet te lang hoeft na te denken over iets om een lijsttrekker mee in verlegenheid te brengen. Met quizjes en napraten creëren luie journalisten een omgeving waarin kiezers denken dat het van belang is of een lijsttrekker zegt dat hij premier wil worden.

Maar ook voorbij deze totaalideologie van de spelshow ligt ontevredenheid op de loer. Je vraagt Bos niet wie zijn premier is, maar stelt een «inhoudelijke» kwestie aan de orde: de instroom in de WAO daalt. Ook de instroom van immigranten daalt. Dat zijn grote vraagstukken, die recent het omvangrijke linkse kiezersblok in mootjes hakten. Beide problemen nemen af als gevolg van wetten die hoofdzakelijk door PvdA-bestuurders zijn gemaakt en die de PvdA in het verleden veel kiezers hebben gekost. Blijkbaar hebben de sociaal-democraten het vermogen pijnlijke beslissingen te nemen — of zijn ze altijd bereid hun ziel aan de duivel te verkopen.

Is de PvdA bereid het risico te lopen de eventueel herwonnen achterban weer van zich te vervreemden met nieuwe pijnlijke compromissen? Deelname aan een regering met het CDA zal onvermijdelijk weer de verantwoor delijkheid voor harde maatregelen op het gebied van de ziektekosten, immigratie en integratie opleveren. Denkt de PvdA dat haar kiezers dat straks zullen pikken omdat ze er nu wel de noodzaak van inzien, of denken de sociaal-democraten dat het volk het slikt omdat het verkocht wordt door een frisse ploeg mensen? Of calculeert men een nieuwe dreun alvast in?

Een serieus dilemma, maar niemand denkt dat Bos als een woedende Louis van Gaal over de tafel duikt en brult: «Ben ik nou zo slim of jij nou zo dom?» Als hij iets anders zegt dan: «Ik zal mijn best doen mijn kiezers tevreden te stellen», kan hij onmiddellijk gaan douchen.

Als politiek ooit een spel is, dan zeker tijdens verkiezingen. Je stelt domme vragen of je krijgt nietszeggende antwoorden. Met gevoel voor humor is dat best een tijdje vol te houden.