Of ik meeging op een weekendtripje naar Rome. Mijn vrienden waren zelfs bereid om me mijn vliegticket cadeau te doen, zodat ik me achter hen kon verschuilen. Had ik niet geschreven dat een beter milieu niet bij jezelf begint? Ik wilde niet de moraalridder uithangen, maar ik had ook geschreven dat vliegen de snelste manier is om de aarde op te warmen en sindsdien had ik mezelf voorgenomen om de luchthaven zoveel mogelijk te mijden. Mede geholpen door de pandemie hield ik dat aardig vol. Als iedereen mijn voorbeeld zou volgen, dan was die klimaatcrisis binnen no time opgelost. Applausje voor mezelf!
Lees ook:
Terwijl ik op zoek was naar een treinkaartje Amsterdam-Rome (minstens 22 uur reizen) vertelde de directeur van Lufthansa dat zijn luchtvaartmaatschappij deze winter achttienduizend ‘onnodige’ vluchten uitvoerde. De vliegtuigen waren te leeg om rendabel te zijn, eigenlijk hadden ze beter aan de grond kunnen blijven, maar dan dreigde de Lufthansa de felbegeerde start- en landingsrechten te verliezen. Zowel vanuit economisch als ecologisch perspectief is de logica ver te zoeken.
Gelukkig was er ook goed nieuws: KLM bracht een persbericht naar buiten dat het een volgende stap zet in de verduurzaming van de luchtvaart. Wie vertrekt vanaf Schiphol stijgt op in een vliegtuig met minstens 0,5 procent Sustainable Aviation Fuel (SAF) in de tank. De ticketprijs stijgt daardoor tussen de één en twaalf euro, afhankelijk van de reisklasse en afstand. Wie bereid is extra te betalen kan dat percentage verder opkrikken. Voor een vlucht met volledig ‘duurzame’ brandstoffen zou de meerprijs tussen de 200 en 2400 euro uitkomen, berekende duurzaamheidsspecialist Thijs ten Brinck. En zelfs dan reis je nog niet klimaatneutraal, want bij de verbranding van biokerosine komt nog steeds wat CO2 vrij.
Het is een hardnekkige belofte: technologische innovatie zal zorgen voor schone luchtvaart. Politici willen daar maar al te graag in geloven, zo beschreef Simon Dequeker nog niet zo lang geleden, terwijl de werkelijkheid op z’n zachtst gezegd weerbarstiger is. Sec bekeken is de innovatie in de luchtvaart indrukwekkend. Vliegtuigen werden de afgelopen decennia efficiënter en gestroomlijnder, waardoor de ecologische voetafdruk per passagier daalde. Toch bleef de totale uitstoot van het luchtverkeer groeien, om de eenvoudige reden dat de passagiersaantallen hard toenamen.
Eind deze maand verschijnt het boek De blauwe fabel van Ties Joosten. De journalist van Follow the Money onderzocht – ondertitel – ‘waarom we de KLM al een eeuw lang tegen elke prijs in de lucht houden’. In het laatste hoofdstuk staat hij stil bij de grootste uitdaging die de luchtvaartsector nog te wachten staat: de klimaatcrisis. De duurzaamheidsstrategie van KLM is om verder te groeien. Groei zorgt namelijk voor geld dat weer in schone technologie geïnvesteerd kan worden. ‘Bij die strategie zijn wel een paar kanttekeningen te plaatsen’, noteert Joosten droogjes. Waarschijnlijk zullen de volgende generaties toestellen nóg aerodynamischer zijn en de nieuwe motoren nóg zuiniger, wie weet kunnen we op den duur zelfs vliegen op groene stroom of waterstof, maar voordat zulke doorbraken de norm zijn geworden heeft de luchtvaartsector haar broeikasbudget al lang en breed overschreden.
Als kortetermijnoplossing grijpen luchtvaartmaatschappijen graag naar biokerosine (lees: oud frituurvet). Het probleem daarmee is dat er simpelweg te weinig van beschikbaar is. KLM klopt zichzelf nu op de borst omdat het 0,5 procent SAF bijmengt, maar dat klinkt een stuk minder indrukwekkend als je weet onze ‘blauwe trots’ eigenlijk het doel had om in 2015 op één procent biokerosine te zitten. Joosten komt dan ook tot een ontnuchterende slotsom: ‘Geen enkele technologische innovatie kan de luchtvaart op tijd binnen de systeemgrenzen van het klimaat brengen.’ Minder vliegen blijft dus het devies, maar zolang prijsvechters adverteren met retourtjes voor een paar tientjes en luchtvaartmaatschappijen mooie sier kunnen maken met doorzichtige greenwashing, zal zelfs de grootste moraalridder het tij niet keren.