De Pools-Nederlandse Urszula Antoniak brak in 2009 door met Nothing Personal, bekroond met vier Gouden Kalveren. Nu is ze terug met Splendid Isolation waarin twee jonge vrouwen op een schijnbaar onbewoond eiland moeten overleven nadat een niet nader genoemde ramp de aarde had getroffen, althans dat lees ik in notities van de regisseur. Want in de film zelf moet je die ramp erbij verzinnen. Antoniaks benadering is impressionistisch, met ontregelende drone-fotografie ondersteund door muziek van Purcell en Vivaldi die de natuur tot iets vreemds en gevaarlijks maakt, alsof je door een microscoop kijkt en een wanordelijke kosmos zich openbaart.
Antoniaks film heeft een vreemde titel. ‘Splendid isolation’ associeer ik met de Britse politiek aan het einde van de negentiende eeuw of met een ironische verwijzing naar iemand die bewust kiest voor een eenzaam bestaan. Maar beide dingen hebben niets te maken met deze film. Daar komt bij dat ik tijdens het kijken zeker een halfuur nodig had om een gevoel van irritatie te boven te komen. Daar heb je de twee hoofdpersonages, de twee jonge vrouwen Anna (Khadija el Kharraz Alami) en Hannah (Anneke Sluiters), pas gearriveerd op het strand, kennelijk een eiland. En dan is het rollen in het water, rollen in het zand en dat allemaal suggestief-zwaar op de maat van Purcell – wat dóen ze toch allemaal? Genadiglijk toont Hannah zich bezorgd om iets, dus er is toch een soort van conflict in dit verhaal. En hoe: niemand minder dan de Grim Reaper stalkt de twee vrouwen, de ‘Dood’ gespeeld door Abke Haring.
Zoveel in de film blijft onverklaarbaar. Want hoe komt het toch dat een drone de vrouwen volgt? Het gaat niet om de drone van regisseur Antoniak, maar om een die deel van de verhaalwerkelijkheid is. Soms is het alsof de drone de vrouwen achtervolgt. Dan weer lijken de vrouwen eigenaar van de drone en gebruiken ze de machine voor hun eigen veiligheid, zoals het moment dat ze een verkenningsvlucht uitvoeren bij een verlaten huis op het eiland voordat ze daar naar binnen gaan. Hoe dan ook, de irritatie is weg, het mysterie is intrigerend.
Het onheilspellende huis heeft eveneens surveillanceapparatuur. En: een geluiddichte, donkere kamer vol camera’s die beelden leveren die de vrouwen elders in het huis op de iPad kunnen zien. Nog meer spanning: Anna is ziek. Zij en Hannah zijn elkaars geliefden. Hannah verzorgt haar. En dan arriveert die derde persoon op het eiland.
Deze narratieve elementen zijn slechts kanttekeningen in Splendid Isolation, want Antoniaks focus blijft het audiovisuele, het poëtische. De ontwijkende metaforiek, de niet benoemde ramp, de mysterieuze derde. De kijker blijft vrij om alle indrukken te verwerken, en dit máákt de film.
Te zien vanaf 7 juli