Berlijn − En ineens is het dan zover, vijftig jaar na de eerste demonstraties, twintig jaar na de eerste wet erover en midden in de actuele energiecrisis heeft Duitsland op 15 april de laatste drie van zijn oorspronkelijke 35 kerncentrales gesloten. De weg naar een mooie, schone en vooral veilige wereld zou hier dan toch eindelijk binnen handbereik zijn gekomen. Maar waarom is de blijdschap erover dan toch beperkt?

Er is geen land waar kernenergie de afgelopen halve eeuw voor zoveel opwinding heeft gezorgd als Duitsland. Kerncentrales kregen in de jaren zestig als belofte voor goedkope energie nog steun van alle politieke partijen, maar dat veranderde met het voortschrijden van de Koude Oorlog. Zorgen om het milieu én de zorg dat Duitsland het slagveld van een kernoorlog zou kunnen worden, deden de anti-atoomprotesten in met name de linkerhoek groeien.

De Groenen, die als regeringspartij nu de laatste kerncentrales hebben gesloten, is in de jaren tachtig groot geworden dankzij de vele demonstraties tegen kernenergie. ‘Atomkraft? Nein danke!’ zo klonken de gevleugelde woorden op stickers, posters en demonstratieborden waarin vredes- en klimaatactivisten elkaar vonden. Toen De Groenen in 1998 voor het eerst in de regering kwamen, werd dan ook besloten te stoppen met de kerncentrales − al was het uiteindelijk de christen-democratische Angela Merkel die deze wetgeving in 2011 na de ramp in het Japanse Fukushima opnieuw bekrachtigde.

En nu? Natuurlijk, er stond midden april een groepje tevreden demonstranten bij de laatste reactor, met een glaasje sekt, en ook bij de Brandenburger Tor golfden triomfantelijk nog wat oude protestvlaggen. Dit was het einde van een tijdperk, zeiden de activisten tegen de Tagesschau. Duitsland zou de voorloper van duurzame energieverzorging worden en de gevaren van kernrampen en radioactieve vervuiling vermijden.

Maar de maatschappelijke consensus blijkt niet meer zo breed als twaalf jaar geleden. Want zo duidelijk is het niet meer, zelfs niet voor De Groenen. Omdat Duitsland nog jaren aan een netwerk voor duurzame energie moet bouwen, haalt het land zijn energie nu voor een deel uit vervuilende kolencentrales. Veel partners in de EU wijzen er ondertussen op dat juist kernenergie voor milieuvriendelijke energie kan zorgen. Decennialang zagen de Duitse atoomdemonstranten zich als de goeden, maar nu krijgen uitgerekend zij het verwijt dat ze een schonere wereld tegenwerken.