Naar een voorstelling gaan en in de eerste seconden meteen weten: die heb ik al gezien, maar dát dus weer vergeten zijn, en nu denken: heerlijk, nóg een keer genieten! Het overkomt me in de afgelopen week op het theaterscholenfestival ITS. Met The Dreamers, op een tekst (Bart van den Donker) naar het filmscenario van Bertolucci uit 2003. Toneelregie: Charli Chung (1995). Voor de tweede keer overrompeld worden en dan denken: meteen op tournee met die spullen! Dat is de goeie spirit die hoort bij zo’n afstudeerfestival.
ITS 2017 is een afgeslankte versie. Daarover bestaat natuurlijk veel geknor en gezeur. Maar ja: subsidie goeddeels weg, opnieuw beginnen, of liever: een ander begin. Even geen wijduit wapperende (maar onbetaalbare) internationalisering. Dat klinkt als een verademing. En dat is het ook wel geworden. Iedereen doet qua financiering wat water bij de wijn. De theaters en de scholen slaan de handen in elkaar. Medewerkers die al een goeie baan elders hebben (zoals artistiek directeur Marcus Azzini) zien het als onbetaald vakantiewerk. En karren maar!
Het primaire doel is hier om de aspirant podiumkunstenaars iets te bieden waar ze aan toe zijn: een podium. En dat is gelukt. Zoals is te zien aan die productie van The Dreamers. Bewerker & regisseur hebben leep gekozen. Ze zoomen in op de driehoeksverhouding van een broer met een zus en een gewenste indringer. Alle drie filmgekken, liefhebbers van de nouvelle vague maar ook van de grote publieksfilms. Ze doen een homecinema: wie niet op tijd de titel bij een uitgebeelde filmscène raadt, moet een opdracht doen. Het spel van die opdrachten loopt uit op zinderende seksscènes. Potentieel pijnlijk op het toneel, hier helder, kaal en met een knipoog gespeeld door de sterke cast van Abe Dijkman, Marieke Giebels en Marius Mensink. Verder: wat afleidt is weggesneden. Parijs als locatie is een verhaal geworden. De historische achtergrond, de opstand van mei 1968, is gereduceerd tot een ontroerende epische epiloog.
ITS 2017 is ook dit: de scholen van Amsterdam, Arnhem, Maastricht en Utrecht laten zien waar hun makers op dit moment staan. Er zijn zwaarwichtige verhalen waar meer in gesneden had kunnen worden. We zien de usual suspects van wijdlopig opgerekte inside jokes over het vak, met lange baarden. We herkennen de weemoedige terugblikken op de jeugdjaren, die met het voltooien van de toneelschool voorgoed voorbij zijn.
En, o ja: er is een bijna klassieke uitsmijter, uit Maastricht. Het krachtige ensemblestuk Augustus Oklahoma van Tracy Letts. Een acteerkluif van vijf uur, die voor dit doel door de Bosnisch-Nederlandse regisseur Daria Bukvic (1989), maker van onder meer Nobody Home en Jihad, is teruggebracht tot een voorstelling van een kleine drie uur met pauze. Een ideaal toneelspelersvehikel, met een stel bekwaam op de speelvloer gekwakte takkenwijven en enkele troostrijk gespeelde travestierollen. Alles bij elkaar een kers op de ITS 2017-taart. Die smaakt naar meer.