Het is bij zevenen, een uur voordat ik geacht word mijn publiek te beleren en te stichten. Dus betreed ik een nabijgelegen café en bestel wat de toenmalige chef van de kerkredactie van het dagblad Trouw A.J. Klei een ‘bal des gehakts’ pleegt te noemen. Het café is zo'n in pluche verpakt moordenaarshol waardoorheen overluid een criminele organisatie schettert die zich Sky Radio noemt. Al peuzelend overdenk ik de klassieke vraag: Bestaat God? Nee, God bestaat niet, want het is in principe Zijn ether die wordt bevuild, zonder dat Hij de aandrift heeft Zijn hemelse legioenen op de betreffende zendgemachtigde af te sturen.
Kauwende en herkauwende lees ik wat in een boekje dat aan het onderwerp van de avond is gewijd. Er valt de christenen tamelijk veel te verwijten, van de inquisitie tot de Bartholomeüsnacht. In ruil voor Bachs Mattheus-passie ben ik echter bereid hun veel te vergeven. Behalve dat in de schaduw van deze Mattheus-passie een aantal alternatieve passies is uitgebroed, waarover in het betreffende boekje terecht de staf wordt gebroken. Jezus Christ Superstar! Een derderangs musical, die nochtans jaren en jaren op West End heeft gelopen, met Jezus in de rol van een weemakende, halfvervuilde hippie. Een godslasterlijk spektakel dat door een andere Jezus-musical, Godspell, is geïmiteerd. Dit zangspel eindigde met een gestileerde kruisiging, waarbij Jezus’ polsen met rode koorden worden vastgebonden aan een hekwerk, gratis aangeboden door de firma Heras te Oirschot, het een en ander in ruil voor een advertentie in het programmablad.
En wat dacht u van de Passiespelen in Oberammergau, gesitueerd in het meest nachtzwarte deel van het diepkatholieke Beieren? Daar worden nog altijd vijfhonderd joodse agitatoren ten tonele gevoerd die roepen dat Jezus aan het kruis moet worden geslagen, al kome Zijn bloed over ons en onze kinderen, zij het dat inmiddels, op last van de dorpspastoor, een zeskoppig groepje wordt gemobiliseerd dat met dunne stem ‘Jezus! Laat Jezus vrij!’ fluistert, waarmee bewezen moet worden geacht dat er godzijgeloofdengeprezen ook nog een paar nette joden zijn geweest.
Zuchtend sla ik het betreffende boekje dicht en nuttig de restanten van mijn bal des gehakts. Vreemd dat de schrijver die vierde, alternatieve Mattheus-passie is vergeten: de Passiespelen in Tegelen. Op hetzelfde moment spuwt Sky Radio een fragment van een vijfde, alternatieve Mattheus-passie uit: ‘Always Look at the Bright Side of Life’, het slotkoraal uit de film Monty Python and the Holy Grail.
Echt gebeurd. Niet verzonnen. Werkelijk waar. Kansberekening: een op de vijf miljoen. Friedrich Nietzsche en Michaël Zeeman mogen beweren dat God dood is, maar geloof me, in de gemeente Culemborg maakt Hij nog steeds, als vanouds, de dienst uit.
Rubriek
Een bijbelse bal des gehakts
Op de drempel van de Lijdenstijd begeef ik mij naar de gemeente Culemborg om daar in de plaatselijke boekwinkel een voordracht te houden over Bachs Mattheus-passie waarin, zoals bekend, God een bijrol speelt, zij het een tamelijk slechte, want Hij heeft geweigerd Zijn Zoon op het smartelijkste moment uit de wereldgeschiedenis (‘Mijn God, mijn God, waarom hebt Ge mij verlaten!’) de helpende hand toe te steken.
www.groene.nl/1997/13