In het oeuvre van de gebroeders Coen zijn veel films fabuleus, maar sinds The Big Lebowski (1998) hebben ze er geen gemaakt waarop je verliefd kunt worden. De western The Ballad of Buster Scruggs verleidt vanaf het eerste beeld, een close-up van een gebonden, kapot gelezen boek met korte verhalen over het Wilde Westen, compleet met illustraties in kleur beschermd door pagina’s van crêpepapier. De afbeeldingen zijn wazig, maar wanneer een hand de bladzijde omslaat is het tafereel scherp: dit is het traditionele westernverhaal zoals geschreven door Max Brand, Louis L’amour, Zane Grey of Elmore Leonard. Maar al gauw blijkt dat in katzwijm vallen gevaarlijk is. Het romantische geheel vloeit vervolgens over in de duistere visie op mens en wereld die de Coens tonen in hun beste films.
Absurdisme en nihilisme bepalen de zes verhalen in Buster Scruggs die slechts door het terugkeren van deze thema’s verbonden zijn. In het eerste zien we de zingende cowboy uit de titel te paard in Monument Valley, de iconische lokatie bekend van de westerns van John Ford. Buster is een cowboy die een cowboy speelt, gekleed in een hagelwit kostuum dat je in een circus zou verwachten. Hij spreekt ons direct aan met de mededeling dat hij bekend staat als een schurk en een misantroop, maar dat dat laatste echt niet klopt. Vervolgens moordt hij er vrolijk op los, en de Coens brengen het bloedvergieten nadrukkelijk in beeld.
Als Buster de mensheid haat, dan komt dat door figuren als de goudzoeker in het verhaal All Gold Canyon. Hij is een archetype, een herverbeelding van Walter Huston in The Treasure of the Sierra Madre (1948), een klassieker over hebzuchtige mensen overgeleverd aan een lotsbestemming. De grommende, onherkenbare zanger Tom Waits, in de hoofdrol, verjaagt alle dieren, zelfs de vissen, wanneer hij naast een idyllisch riviertje zijn schop in de aarde zet. Hij vindt er goud, maar er zijn kapers op de kust. Een strijd om de kostbare bodemschat volgt.
Het vijfde verhaal opent met een kleurplaat van kolonisten onderweg naar Oregon, getiteld Hij had geen idee wat tegen Billy Knapp te zeggen. Het gaat om de vraag wat er van de aanstaande echtgenote van Billy is geworden toen ze in een hinderlaag van ‘indianen’ belandde. Hoe zoiets verschrikkelijks kon gebeuren – eigenlijk kent Billy het antwoord al. Want eerder zei hij tegen zijn liefje: kaarten vertellen je alles wat je moet weten over het leven. Wentel je in de willekeur van alles, Alice, want zoeken naar zekerheid is een heilloze weg.
De schoonheid van The Ballad of Buster Scruggs zit in de wijze waarop mythe plaats maakt voor waarheid zónder dat het werk een ‘metawestern’ wordt. Want al die oude verhalen van L’amour en de anderen, en ook de filmwesterns van John Ford, Howard Hawks of Anthony Mann, werken op precies dezelfde wijze als Buster Scruggs: het zijn moraliteitsverhalen waarin de mens, gestript van ‘beschaving’, doelloos leeft in een landschap dat hij nooit kan temmen.
Nu te zien op Netflix