Het voorstel van burgemeester Eberhard van der Laan voor een stedenband tussen Amsterdam, Tel Aviv en Ramallah doet me qua wijsheid aan de bijbelse vorst Salomon denken. Amsterdam, het bruisende, multiculturele centrum van Nederland. Tel Aviv, de modernste, meest progressieve stad in Israël. En Ramallah, provisorische hoofdstad van de staat-in-wording Palestina, die dat voorlopig wel zal blijven, omdat het zo wenselijke vredesakkoord tussen Israël en Palestina met West- en Oost-Jeruzalem als respectievelijke hoofdstad spijtig genoeg nog niet in zicht is. Twee staten voor twee volkeren, het zal na alle bloed en tranen alsnog de enige draaglijke uitweg blijken. Goed dat Amsterdam in die tussentijd niet passief toekijkt, maar de dialoog probeert te bevorderen door het aangaan van die band met Tel Aviv en Ramallah.
De uitkomst van een gedachtewisseling in de Commissie Algemene Zaken van de Amsterdamse gemeenteraad, vorige week, hielp me uit deze aangename droom. Een meerderheid, bestaande uit SP, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Partij van de Arbeid, ziet weinig tot niets in een band met Tel Aviv. Vanwege de Gaza-oorlog van afgelopen zomer, ontketend door Hamas maar zonder scrupules beslecht door Israël, met veel te veel burgerdoden in Gaza als gevolg. En omdat er alweer een nieuwe regering-Netanyahu zit, nog rechtser dan de vorige. Het gevoel van ontmoediging daarover deel ik, boosheid kan ik me voorstellen. Maar het is een idiote en gevaarlijke denkfout om Tel Aviv hiervoor te straffen. Zoals Van der Laan terecht opmerkte: we kijken San Francisco toch ook niet aan op de politiek van George Bush jr. of Peking op die van president Xi. En laat me u verzekeren dat Peking heel wat meer in de pas loopt met Xi dan Tel Aviv met Netanyahu.
Zoals Amsterdam verschilt van doorsnee Nederland – linkser, avant-gardistischer –, zo geldt dat ook voor Tel Aviv. Bij de recente verkiezingen eindigde de Likud van Netanyahu er op de derde plaats. Eerste was, zoals altijd, de Arbeiderspartij, en tweede Meretz, qua gedachtegoed verwant met GroenLinks. De vorige zomer was Tel Aviv het toneel van protesten tegen de oorlog in Gaza, al moesten de inwoners ook een paar keer de schuilkelder in om dekking te zoeken tegen raketten van Hamas. Dat die zo weinig slachtoffers hebben gemaakt, is niet te danken aan de humanitaire inslag van de Hamasstrijders, maar aan het gebrek aan precisie van de projectielen en aan het Amerikaanse antiraketsysteem Iron Dome. Ook Tel Aviv heeft in de loop van het schijnbaar eindeloze conflict een tol in bloed betaald met aanslagen op cafés als Mike’s Place, de disco Dolphinarium, het winkelcentrum Dizengoff, de Carmel-markt en diverse stadsbussen. De meeste inwoners van Tel Aviv heeft het niet oorlogszuchtig gemaakt.
Tel Aviv, ik houd van die stad, met z’n fraaie Bauhaus-architectuur, de strandcafés, de tentjes van het Israëlische Occupy op de Rothschild Boulevard (zijn ook daar weer zonder veel succes verdwenen), de jaarlijkse herdenking van de moord op premier Rabin op het naar hem vernoemde plein, de fascinerende mengeling van trendy yuppen, seculiere activisten en een enkele verdwaalde orthodoxe chassied. Als je de inwoners van Tel Aviv iets wilt verwijten, dan niet dat ze de vredemijdende politiek van Netanyahu steunen, maar dat ze de neiging hebben zich af te wenden, het conflict te beschouwen als een nooit helemaal overdrijvende onweersbui. Ze leven in een ‘bubbel’ zoals het daar heet. Vandaar dat het versterken van de band met Ramallah, indirect via Amsterdam, zo’n voortreffelijk idee zou zijn.
De boycotbeweging bds, die zich sterk maakt voor het verhinderen van de stedenband met Tel Aviv, vergist zich of is niet eerlijk. Druk om een einde te maken aan de bezetting van Palestijns gebied? Oké, prima zelfs. Maar voor mij als linkse jodin is het even belangrijk om zeker te weten dat het bestaansrecht wordt erkend van Israël binnen de grenzen van 1967 als staat van al haar burgers (joods, Palestijns, druzisch of bedoeïen) en als Joods Nationaal Tehuis. Die erkenning spreekt niet vanzelf (het is afgezaagd, maar lees het handvest van Hamas). Van links Nederland, dat zegt voor een tweestatenoplossing te zijn, mag ik toch wel verwachten dat het Israël niet als een hete aardappel laat vallen?
En zeker van links Amsterdam. Mokum, Jiddisch voor ‘Mijn plek’, is de stad waar joden zich al eeuwen welkom voelen, waar ze in armoede en rijkdom hebben geleefd, waar ze mee vorm hebben gegeven aan de arbeidersbeweging. Mokum, joods en niet-joods, stond in februari 1941 op de barricaden tegen de Grüne Polizei. Een reden voor eeuwige trots, ook al konden de Amsterdammers het afvoeren van de joodse medeburgers uiteindelijk niet verhinderen. Amsterdam, de stad waar de jaarlijkse herdenking van de Februaristaking het platform werd voor protest tegen nieuw opkomend racisme. Van wethouder De Miranda in de jaren dertig tot burgemeester Cohen nog onlangs waren joods en links in Amsterdam onscheidbaar. Burgemeesters als Wim Polak en Ed van Thijn heetten nieuwe migranten, moslim of niet, welkom in smeltkroes Amsterdam.
Hebben de gemeenteraadsfracties van pvda, GroenLinks en SP geen boodschap aan deze tradities? Is het gebrek aan kennis van zaken of electoraal opportunisme waardoor ze zich scharen achter een boycot die de verkeerden treft? Hun opstelling roept bij mij associaties op met de Haagse hogeschool die een paar jaar geleden geen kerstboom wilde omdat het zou kunnen dat islamitische studenten – die daar zelf niet over hadden geklaagd – er bezwaar tegen zouden hebben. Tel Aviv boycotten is even absurd. Niet doen alsjeblieft, mijn lief Amsterdam.
Beeld: (1) Tel Aviv (Jeff Meyer / flickr); (2) Ramallah (TechCampGlobal)