Het begon donderdagavond, tijdens de laatste zitting van de Kamer, toen Bolkestein heftig uit de slof schoot over de mogelijk door Frankrijk gedwarsboomde promotie van Wim Duisenberg (PvdA) tot president van de Euro-bank. Het scheelde maar weinig of Bolkestein stond in de stijl van Nikita Chroesjtsjov met zijn schoenen op het katheder te beuken, zo woedend was hij op de Fransen en vooral op Kok en Wallage, die maar niet wilden inzien dat diplomatieke oorlog de enige taal is die Chirac verstaat. Een villeine Kok merkte na het debat op dat Bolkestein met zijn optreden ‘bepaald geen goede sollicitatie had gedaan naar een ministerpost op Buitenlandse Zaken’, hetgeen weer extra voer was voor de aanhoudende geruchten dat Bolkestein in het diepste geheim voor na 6 mei een vertrek als VVD-partijleider voorbereidt.
Bolkestein trok zich niets aan van Koks plaagstoot en trad de volgende dag weer blakend van de adrenaline aan in Haarlem, waar in de schouwburg bij de Sint Bavo de landelijke VVD-campagne officieel van start ging. Net voor de start van het evenement sloeg in de gang van het theater een collectief taartterroristen toe, kennelijk afgevaardigd door de taxibranche. Er werd met slagroomgebak gesmeten, waarbij men vooral Jorritsma in het vizier had. De actievoerders, die na hun aanslag direct het hazepad kozen, hadden waarschijnlijk het grootste geluk van de wereld dat Bolkestein op dat moment al in de zaal zat, want gegeven zijn hervonden assertiviteit had hij hen wel rauw gelust en was het incident uitgegroeid tot zo'n ellenlange taartsmijtscŠne uit het tijdperk van de doofstomme film.
Sinds de affaire-Van Baalen, die vooral zo uit de hand kon lopen door veel te lang dralen, is directe respons de nieuwe strategie van Bolkestein. Wie hem aanvalt krijgt gelijk lik op stuk. Zo ondervond reeds Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes. Verleden week startte De Volkskrant onder de titel F.B. een serie gefingeerde dagboeken van Frits Bolkestein, compleet met handtekening van de VVD-leider. Een leuke ironische bijdrage aan het campagnegeweld, moeten ze op de Wibautstraat hebben gedacht. Maar men kwam van een koude kermis thuis toen de volgende dag reeds een sommatie van Bolkesteins advocaat in de bus viel. Onder dreiging van een dwangsom werd de Volkskrant-hoofdredactie gedwongen om de gewraakte handtekening te verwijderen en overal in de krant kenbaar te maken dat het hier humor betrof, hetgeen in de regel niet erg bevordelijk is voor de lachtust. ‘Ik hou niet zo van dreigen met de rechter, maar dit konden we niet hebben’, legde een vastberaden Bolkestein uit in Haarlem, onder het toeziend oog van onder meer Theo van Gogh.
Spreekstalmeester Cees Mijnten informeerde naar Bolkesteins opmerkelijke uitval in het Duisenberg-debat. ‘Dat was toch niet de meest elegante manier van oppositie voeren’, opperde de gewezen Binnenhof-journalist. Bolkestein reageerde schouderophalend. ‘De meeste debatten in de Kamer vallen op door saaiheid’, sprak hij. ‘Laat dat nu eens een keertje anders zijn.’ Hij maakte er geen geheim van dat de Chroesjtsjov-act vooral bedoeld was voor de zwevende kiezer. ‘De grootste partij is nog altijd die van de niet-weters.’ Landbouwminister Van Aartsen, de laatste tijd door Bolkestein nadrukkelijk naar voren geschoven, verklaarde trouw dat hij van Bolkesteins optreden in de Kamer had ‘genoten’. Frank de Grave, ook nadrukkelijk aanwezig in Haarlem, was wat voorzichtiger: ‘Het CDA is zoals algemeen bekend een meester in de diplomatie, en die haalde toch bakzeil met Ruding en Lubbers, toen deze op internationale posten hadden gesolliciteerd. Misschien moeten we het nu eens proberen op de manier van Bolkestein.’
Nadat hij in de wandelgangen aan een ploeg van de Duitse ARD-televisie had uitgelegd dat hij helemaal geen ‘Nationalliberal’ la J”rg Haider was, zette Bolkestein zich aan zijn grote speech, die weinig opzienbarends bevatte maar wel voor het eerst sinds tijden weer uiterst gedreven, compleet met vuistslagen, ten gehore werd gebracht. Bolkestein zwoer eeuwige trouw aan de hypotheekrenteaftrek en hield een opmerkelijk lange lofzang op het beleid van Zalm. De minister van Financi‰n wordt in het VVD-kamp nu duidelijk gezien als het beste wapen in de verkiezingsstrijd, die, zoals Els Borst eerder deze week vaststelde, nu vooral neerkomt op een ‘wedstrijd wie ideologisch het verste kan plassen’.
Veeg teken blijft dat VVD-voorzitter Hoekzema in Haarlem geen verkiezingsoverwinning beloofde. Strijdlust is er weer genoeg, maar zelfvertrouwen ho maar.