Caïro – Dat was heel nuttig, het bezoek vorige week van de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi aan Brussel, als onderdeel van een top vol goede bedoelingen tussen de EU en de Afrikaanse Unie. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie stelde in een een-op-een met hem vast dat Egypte een ‘belangrijke strategische partner’ is. Beiden spraken over energie, infrastructuur en klimaat. De Belgische premier Alexander De Croo toonde zich volgens de Egyptische pers zelfs vol lof over Al-Sisi’s ‘inzet voor tolerantie’, over zijn pogingen de positie van vrouwen te verbeteren en over zijn recente nationale strategie voor de mensenrechten.
Toe maar! Kort tevoren had Human Rights Watch de EU nog opgeroepen ‘niet de rode loper voor Al-Sisi uit te rollen’. Onder zijn dictatoriale bewind woedt een ‘epidemie van marteling en verdwijningen’, volgens hrw. De onderdrukking in Egypte heeft ‘het niveau bereikt van misdrijven tegen de menselijkheid’, met buitengerechtelijke executies en al. De civil society is praktisch de nek omgedraaid.
En dan de positie van de vrouw, tja. Precies een jaar geleden legde de Egyptische regering een nieuwe familiewet voor aan het parlement. Vrouwenorganisaties reageerden furieus. Het wetsontwerp dreigde de rechten van vrouwen decennia terug te draaien. Voor belangrijke zaken, zoals reizen, zouden vrouwen voortaan, net als in Saoedi-Arabië, toestemming nodig hebben van een mannelijke ‘voogd’, dus vader, echtgenoot of broer. De zeggenschap over de kinderen, tot schoolkeuze aan toe, zou naar de man gaan. De mogelijkheid om te scheiden werd voor vrouwen ingeperkt, terwijl de voogd juist op eigen gezag het huwelijk zou kunnen ontbinden.
De tegenstand was zo groot dat Al-Sisi zich genoodzaakt zag het ontwerp in te trekken. Feministische organisaties werken nu aan voorstellen voor een nieuw wetsontwerp en aan een wet tegen huiselijk geweld. ‘Als enige kracht in de civil society hebben feministen nog enige speelruimte’, zegt activiste Fatema Khafagy. Niemand in Egypte kan immers ontkennen dat er iets mis is met de positie van de vrouw. Maar ook hun slagkracht is beperkt, en verdeel-en-heers van hogerhand heeft de beweging verzwakt. En van Europa hoeven ze weinig te verwachten. Of hé, wacht even. ‘Dankzij de diepgewortelde betrekkingen’, meldt de website van premier De Croo, ‘kon ook de mensenrechtenkwestie in alle openheid worden aangekaart, waarbij vooral de vrouwenrechten, de rechten van minderheden en die van het middenveld aan bod kwamen.’ Heel nuttig, het bezoek van president Al-Sisi aan Brussel.