Tunis – ‘Stel u het ideale Tunesië voor en kies drie van de volgende zes opties: een rechtsstaat, vrij en waardig, innovatief, democratisch en veilig, modern en open of inclusief en solidair.’ Dat is een vraag die aan de Tunesische bevolking wordt voorgelegd. Een half jaar nadat president Kais Saied het parlement schorste en de macht aan zich trok, mogen Tunesiërs in een online raadpleging meebeslissen over hoe het land bestuurd moet worden. Wilt u volksvertegenwoordigers tussentijds kunnen wegsturen? Zeg het maar.
De oppositie boycot echter wat zij ziet als een witwasactie van de president. ‘Pure oplichterij en manipulatie. Het land gaat failliet. Saied verspilt politieke middelen om zijn politieke plannen te verkopen’, zegt Chaima Issa van de oppositiebeweging Burgers tegen de Coup.
Saied zegt dit jaar nodig te hebben om een ‘echte democratie’ te stichten. Op de peiling moet in juli een referendum volgen en in december parlementsverkiezingen. Ondertussen regeert Saied als alleenheerser. Hij schoof de grondwet aan de kant en bestuurt per decreet.
‘Zijn droomstaat is een dictatuur zoals in Libië onder Kadhafi’, zegt Issa, die op weg is naar een protestmanifestatie. ‘Hij is fan van de dictator, die direct gekozen volksraden creëerde, maar ondertussen een schrikbewind voerde.’ Politicoloog Amine Snoussi doet wel mee met de peiling en roept andere tegenstanders op hetzelfde te doen. ‘Ik wil de president met zijn eigen middelen bestrijden. Het is belangrijk te laten zien dat er oppositie is.’
Hoewel mensen nog tot half maart hun mening kunnen geven en het niet stormloopt, noemt de president het initiatief al geslaagd. In de ministerraad deelde hij mee dat 82 procent meer macht wil voor de president. Ongeveer negentig procent heeft geen vertrouwen in volksvertegenwoordigers en in de rechtspraak, volgens de ‘voorlopige uitslagen’.
Leider Noureddine Taboubi van vakbond ugtt, een van Saieds belangrijkste steunpilaren, ‘is niet tegen’, maar vindt dat de online raadpleging nooit ‘een echte dialoog’ kan vervangen. Voorstelbaar, in een land waar naar schatting slechts 45 procent van de inwoners internet heeft. ‘Veel vragen snap ik niet, terwijl ik toch politicologie gestudeerd heb’, zegt de jonge lerares Engels Sarah Belabed boven een kop koffie in café À Mi Chemins in Tunis. Actievoerder Issa verwacht dat Saied weinig mensen meekrijgt. ‘Niemand is geïnteresseerd in stelseldiscussies. De mensen kunnen het hoofd niet boven water houden.’