Dit vertelmechanisme is bekend in het historische martial arts-genre, maar in The Assassin van de Taiwanese regisseur Hou Hsiao-hsien zijn de conventies slechts een rookscherm. Plot en actie maken plaats voor stilstand en overpeinzing. Overheersend zijn lange scènes waarin ogenschijnlijk niets gebeurt, waarin de personages eerst onscherp achter verschillende lagen in de wind wapperende gordijnen zitten te praten, en dan weer vol en helder in beeld verschijnen. Wanneer het geweld dan toch komt, dan gebeurt dat geluidloos, en is het ook zo weer over.
The Assassin is een hallucinerend, beeldschoon meesterwerk van een maker die ervan houdt zijn kijkers vanaf een afstand te laten beschouwen én aanschouwen. Het proces van kijken dat hij op deze manier afdwingt beneemt je de adem. Het is alsof juist de intensiteit van waarneming ‘betekenis’ creëert.
De film is gedraaid op 35mm en wordt vertoond in het oude, haast vierkante formaat. Deze vorm accentueert motieven van stilstand en formaliteit geassocieerd met de hofhouding. Maar ze gelden even sterk op het platteland waar de natuur (hoge bomen, lang gras) heerst. Tussen de beeldkaders in beide werelden is er subtiele beweging: de wind die de gordijnen licht doet verroeren, de wind die het wuivende gras orkestreert. Het is alsof de voorbijgaande tijd voelbaar wordt.
De sluipmoordenaar is Nie Yinniang (Shu Qi). Ze werd als kind ontvoerd door een ‘priesteres-non’, Jiaxin (Sheu Fang-yi), waarna ze een opleiding in de klassieke krijgskunst kreeg, ogenschijnlijk met als doel corrupte ambtenaren om te brengen. Eén hiervan is Tian Ji’an (Chang Chen), heerser in Weibo waar de opstand tegen de keizer gevaarlijke vormen begint aan te nemen. Maar Nie en Tian hebben een verleden samen; ooit zou hij met haar trouwen. Als bewijs hiervoor hebben beiden nog altijd een rond stuk jade, in tweeën verdeeld. Wanneer Tian de andere helft van de jade vindt, weet hij dat Nie terug is, en rijst de vraag of de sluipmoordenaar uit is op wraak.
The Assassin heeft veel weg van een droom met twee werkelijkheden: de historische, fantasierijke setting van de hofhouding in Weibo tegenover het platteland, waar gewone mensen wonen en waar Nie en haar opdrachtgever schuilen. Achter de licht wapperende gordijnen in Tians paleis verschijnt Nie als een geest, volledig gekleed in het zwart. Ze is dodelijk, maar doden is voor haar niet zomaar iets. Ze observeert een grootvader die met zijn kleinzoon speelt. Haar opdracht is de man uit te schakelen, maar dat doet ze niet. Als sluipmoordenaar is ze een instrument in de handen van de priesteres-non. Zelf zou ze geen ideologie moeten hebben, maar die heeft ze wel. Het uitvoeren van haar opdracht, of juist niet, is voor haar een manier om zowel het trauma van haar verleden te verwerken als een leven voor zichzelf te creëren.
Te zien vanaf 25 februari
Beeld: Shu Qi als Nie Yinniang in The Assassin, regie Hou Hsiao-hsien (LUMIÈRE)