Barcelona – Uiteindelijk zou het allemaal slechts een misverstand zijn. ‘Misschien hebben we de redenen van de verplaatsing van ons hoofdkantoor naar Nederland niet helemaal goed uitgelegd’, zei woordvoerder Juan Polo van de Spaanse bouwreus Ferrovial vorige week. Het aangekondigde vertrek van een van Spanje’s toonaangevende bedrijven had een storm van protesten, verwijten en hier en daar ook wat leedvermaak veroorzaakt. Ferrovial – vliegvelden, snelwegen, 63.000 werknemers en een slordige 7,5 miljard jaaromzet – wil internationaal nog verder groeien. Dat kan het best vanuit Amsterdam, vindt de onderneming van topman Rafael del Pino. Bovendien heeft Nederland de hoogste kredietbeoordeling en een stabiel regime van rechtszekerheid.

De Spaanse regering reageerde woedend. Een fout besluit, brieste minister Nadia Calviño van Economie. ‘Het is onaanvaardbaar dat een bedrijf dat in Spanje geboren en groot geworden is dankzij publieke investeringen van de Spaanse burgers zo’n gebrek aan betrokkenheid toont met zijn land’, zei Calviño. Niet alleen deze rechtsbuiten in het progressieve kabinet-Sánchez was boos. Ook minister Yolanda Díaz van Werkgelegenheid, de hoop van links bij de komende verkiezingen, schroomde niet om de nationalistische kaart te spelen. ‘Dit doe je niet als Spanjaard’, zei Díaz over het vertrek van Ferrovial. Terwijl Calviño zich zorgen maakte over het vestigingsklimaat, hekelde Díaz dat Ferrovial in Nederland minder belasting gaat betalen. ‘Veel Spanjaarden zijn verbijsterd. In moeilijke tijden moet je een voorbeeld geven. Dit kan niet.’

Intussen doen de rechtse oppositiepartijen alsof ze het heel erg vinden dat de bouwgigant vertrekt. Maar ze kunnen hun opgetogenheid nauwelijks verhullen. Voor de oppositie komt het vertrek van Ferrovial in dit verkiezingsjaar als een geschenk uit de hemel. De bouwgigant wordt weggejaagd door de verstikkende belastingen die de linkse regering oplegt, is hun redenering. In werkelijkheid ligt de belastingdruk in Spanje flink onder het Europese gemiddelde. Maar het argument werkt.

Het vertrek van Ferrovial zou wel eens navolging kunnen krijgen. Andere Spaanse multinationals, zoals Iberdrola en acs, hebben ook al eens gezinspeeld op een verhuizing. Dat zet de rol van Nederland als Europees belastingparadijs weer hoog op de publieke agenda. Landen als Spanje en Italië lopen door het Nederlandse belastingregime jaarlijks één tot anderhalf miljard belastinginkomsten mis. Ga ze dan maar eens vertellen dat ze de broekriem moeten aanhalen. ‘Er is nog veel werk te doen’, zegt het Tax Justice Network.