Het leek of de andere vluchtelingen van over de hele wereld even hadden gewacht uit respect voor het drama in Oekraïne, maar dat is natuurlijk onzin. Het kwam door het slechte weer en de roerige zee dat de stroom boten en bootjes naar het zuidelijkste puntje van Europa, Lampedusa, de afgelopen twee weken was opgehouden. Afgelopen weekend was de Middellandse Zee spiegelglad, wat tot een recordhoeveelheid oversteken van vluchtelingen in 48 uur leidde. Zaterdagochtend zaten er slechts twee vluchtelingen, zondagnacht waren het er 829. Twee grote schepen, twaalf kleine bootjes, en nog het Duitse ngo-schip Sea Watch 3, dat nu wacht voor de kust van Sicilië met tweehonderd geredde drenkelingen aan boord. ‘Zoveel boten in één weekend betekent dat er een speciale actie gaande is’, zegt de burgemeester van Lampedusa Totò Martello. ‘Ik wil Italië en Europa helpen herinneren dat er niet maar één kant opgekeken kan worden. Het zuidelijkste deel van Europa wacht op maatregelen voor deze nieuwe humanitaire crisis. Wat gaan we doen?’
Onder de vluchtelingen zijn Egyptenaren, Syriërs, Bengalezen, Soedanezen, Somaliërs, Nigerianen en Eritreeërs. De meesten hebben de oversteek vanaf de kust van Libië gemaakt, en op zee heeft zich nog een nachtelijk schijngevecht afgespeeld tussen de Libische kustwacht en de Sea Watch 3. ‘Vele vluchtelingen lagen al in het water, er zijn er zeker twintig verdronken’, aldus een woordvoerder van het ngo-schip.
De Italiaanse regering heeft op dit moment andere zaken aan haar hoofd, zoals het regelen van meer gas uit Algerije via de trans-mediterrane pijpleiding. Premier Draghi zal ook een beroep doen op Nigeria, Angola en Qatar om de enorme afhankelijkheid van Russisch gas (in Italië veertig procent) om te buigen. Maar alles heeft een prijs, en het negeren van de vluchtelingencrisis in het zuidelijkste deel van Europa is gevaarlijk. Italië is volgend jaar aan de beurt voor verkiezingen, en Matteo Salvini, de voormalige minister van Binnenlandse Zaken en zwaar anti-vluchtelingen, wacht zijn politieke momentum af. ‘Hallo vrienden!’ twitterde hij afgelopen vrijdag uit Palermo waar hij verantwoording moest afleggen voor het vasthouden van vluchtelingen op een ngo-schip in 2019. ‘Kijk eens waar ik zit: in de rechtszaal die is gebouwd voor de zwaarste maffiosi. Alleen omdat ik de Italiaanse grenzen en wetten heb laten respecteren.’
Het aantal in 2022 getelde doden en vermisten aan de buitengrenzen van Europa, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 701.