Op zondagochtend 15 november zijn bij het Museumplein in Amsterdam actievoerders bezig een spandoek met de tekst ‘MORIA evacuatie & relocatie’ op te hangen boven een podium waar vanmiddag hun sprekers staan. Ervoor staan zo’n veertig grijze bolle tentjes, eromheen drentelen wat mensen in regenjassen.
Over een uur begint het protest tegen de onmenselijke leefomstandigheden in het nieuwe, provisorisch gebouwde vluchtelingenkamp op Lesbos. Nadat het Moria-kamp op 9 september afbrandde, leefden duizenden mensen op straat. Snel werd een nieuw kamp opgebouwd, maar vluchtelingenorganisaties ter plekke wijzen al vanaf het begin op het gebrek aan hygiëne, het tekort aan wc’s en douches, de modder en lekkages. ‘Het is nog erger dan Moria’, zegt Sanne van der Kooij, gynaecoloog en medeoprichter van SOS Moria. ‘De nabijheid van de zee stelt de mensen bloot aan barre weersomstandigheden. Na de eerste regenbuien bleken de tenten daar niet tegen bestand, mensen slapen in natte slaapzakken, en de winter is nog niet eens begonnen.’
Ook in Utrecht, Groningen, Harlingen en Haarlem wordt gedemonstreerd, evenals in Berlijn en Mainz. Initiatiefnemer van de protesten is Europe Must Act waarbij SOS Moria, MiGreat, No More Morias, Chorus#500, We Gaan Ze Halen en Vluchtelingencomité Groningen en Haarlem vanuit Nederland zijn aangesloten. Vanwege corona is het symbolische Museumplein-vluchtelingenkamp gehalveerd en al om zes uur moet het afgebroken zijn. De organisatie heeft opgeroepen thuis de livestream te volgen.
Het geeft de demonstratie misschien een troosteloze aanblik, maar achter de schermen demonstreren mensen in stilte mee en de sprekers, onder wie GroenLinks-Europarlementariër Tineke Strik en Erik van Muiswinkel zijn allemaal even gemotiveerd. Ze eisen onmiddellijke evacuatie van Moria, herverdeling van vluchtelingen over Europa, maar ook een beter Europees migratiebeleid voor de toekomst. Want het nieuwe voorstel van de Europese Commissie vinden ze meer dan teleurstellend. ‘Het blijft focussen op terugkeer en het buiten houden van vluchtelingen’, zegt Van der Kooij. ‘Het legt nog meer druk op landen aan de Europese buitengrens.’
De actievoerders gaan nu binnen Europa de krachten bundelen. ‘We zijn bezig alle Europese projectorganisaties onder de paraplu van Europe Must Act te brengen, dan staan we sterker’, zegt Van der Kooij. Alternatieve ideeën te over: het internationale webinar waar die middag oplossingen voor het Europese vluchtelingenvraagstuk bedacht worden, is zo populair dat de organisatie aan de uitzendlimiet zit.
Het aantal in 2020 getelde doden en vermisten op de Middellandse Zee was deze week, volgens het Missing Migrants Project (IOM): 922