De excellente Iraanse acteur Payman Maadi, een paar jaar geleden te zien in Asghar Farhadi’s A Separation, speelt in de Franse politiefilm Police de rol van een immigrant die het land uit moet worden gezet. Drie agenten die hem naar de luchthaven van Parijs begeleiden, krijgen vervolgens last van hun geweten. In het dossier van de man staat immers dat hij in zijn land van herkomst in levensgevaar verkeert, dat hij onvermijdelijk aan marteling zal worden blootgesteld zodra hij er voet aan wal zet. Maar klopt dit ook?
Maadi zegt in de hele film geen woord, althans, zijn teksten zijn niet ondertiteld. Vermoedelijk heeft regisseur Anne Fontaine hiervoor gekozen omdat ze de kloof tussen de immigrant en de drie agenten wil benadrukken. Dat werkt heel goed, ook omdat de kijker op deze wijze in het ongewisse blijft wat betreft de vraag of de agenten terecht twijfelen aan hun opdracht om Maadi op het vliegtuig te zetten.
Ondanks de aanwezigheid van Maadi, die net als in A Separation behalve een gevaarlijke intensiteit ook kwetsbaarheid uitstraalt, valt de focus op de agenten: Virginie (Virginie Efira), Aristide (Omar Sy) en Erik (Grégory Gadebois). Alle drie hebben ze persoonlijke verhalen die van invloed zijn op hun beslissing om Maadi al dan niet zijn vrijheid te gunnen. Virginie is een paar maanden geleden moeder geworden, maar haar huwelijk ziet ze niet meer zitten; Aristide, verliefd op Virginie, is een macho die op kantoor rondbazuint dat ‘vrouwen hun eierstokken thuis moeten laten’; Erik kampt met alcoholisme, en met zijn labiele vrouw. In de auto, waar Maadi geboeid naast Virginie op de achterbank zit, krijgen deze neuroses en frustraties de overhand.
De visuele stijl versterkt de spanning. Regisseur Fontaine accentueert diepe kleuren met een contrastrijke belichting, vooral in de tweede helft van de film waarin de agenten met Maadi in de auto onderweg zijn naar Charles de Gaulle. In de nacht, het interieur van de auto slechts verlicht door het dashboard en de voorbij flitsende straatlantaarns, zijn de persoonlijke crises van de agenten een katalysator voor het dilemma rond Maadi. Het is bijna alsof ze denken: als we juist handelen door ervoor te zorgen dat Maadi ‘per ongeluk’ ontsnapt, dan komt het ook wel goed met ons in het leven.
Ondanks een aantal onwaarschijnlijkheden in het verhaal – te weinig is bekend over Maadi’s achtergrond om mee te kunnen gaan in het idee dat hij inderdaad geen slechterik is – is deze vermenging van het persoonlijke en het politieke effectief. Wie je bent als mens, zo suggereert de film, heeft gevolgen voor de staat van de wereld om je heen.
Hier zoomt Fontaine op in: tijdens het kijken zijn we de hele tijd bij alle drie de agenten, maar we staan toch dichter bij Virginie. Dat is winst, juist in dit traditioneel mannelijke genre. Opeens is er ruimte voor een bredere visie. Veelzeggend is dat juist de vrouwelijke agent compassie toont voor Maadi. Dit plaatst Aristide’s eerdere opmerking over ‘eierstokken’ in context: uiteindelijk is het van cruciaal belang dat er een vrouw in die auto zit in Police.
Police is te zien vanaf 26 november