De linkse kerk – het was voor mijn ouders makkelijk om toe te treden, want het verving hun oude geloof. Van Nederduits hervormd naar sociaal-democraat is een kleine stap als je God terugstopt in de fles. De bijbel werd vervangen door het werk van Quack, die overigens ook het katholicisme verruilde voor een mooie plaats onder de grote socialistische denkers.
Mijn vader hield de sociaal-democratie niet lang vol – tot 1966 om precies te zijn, toen d66 kwam. Mijn moeder was fanatieker uit de oorlog gekomen.
Om God in de fles te houden werden beiden Humanist – met een hoofdletter.
Wij waren Echte Goede Mensen. Die Het Goede wilden en Het Goede deden. En Het Goede, dat was altijd links.
En het thema dat boven alles hing, dat als een balsem werkte voor de zweren die de godsdienst had veroorzaakt, was het begrip Empathie.
Empathie, empathie, empathie… het woord zelf was al zo mooi en klonk als een lieflijk kerkklokje in een knus dorpje waar veel jonge mensen woonden die toch echt heus wel een beetje progressief wensten te zijn… Want dat was je als je… empathisch was…
Wat heb ik me in alle ellende van de wereld ingeleefd. Empathie met de bijna stervenden, empathie met de onderdrukte vrouwen, empathie met de flikkers, empathie met de negers, empathie met de hongerenden in India… Empathie had een rode kleur. Rood is de kleur van het inlevingsvermogen.
«Denk je toch eens in… die arme kinderen…»
Of het nu de missie was of een blikje melk dat ik naar school moest meenemen voor «De Congo» – waarna onze verse ontwikkelingswerkers merkten dat negers niet tegen onze melk konden – het maakte geen verschil.
Op het Amsterdams Lyceum heb ik nog meegezongen met het koor dat Much More Food for India zong. Het zal 1966 zijn geweest. Zouden ze in India straks Much More Oil for the Netherlands gaan zingen?
Wij waren Empathisch en dus Heilig Goed. Rood Goed. En de anderen waren fascisten of nazi’s.
Wat een teleurstellingen heeft het opgeleverd. Teleurstellingen, vooral toen ik ouder werd en het rood wat naar bloed begon te stinken.
Die Nieuwe Ideale Linkse Mens – bestond die dan niet? Jawel toch? Dat moest. Wie kon er nu tegen deze Nieuwe Mens zijn?
Ik sloeg door. Ik heb een petitie ondertekend dat winst maken strafbaar zou moeten zijn – al die winsten moesten naar Onze Arme Arbeiders, de Negers in Afrika en de Hongerigen in de rest van de wereld.
Ik wil ze nog steeds helpen.
Ik wilde ze meteen helpen toen ik zag… En ik wilde ze ook helpen toen ze hier waren.
De Neger en de Jood heetten Asielzoeker. Elke Asielzoeker was een uit Duitsland gevluchte Jood in 1938. Ik zou daar geen fouten mee maken. Kom maar hier, gevluchte Jood; ik zal goedmaken wat men hier in de oorlogsjaren verschrikkelijk fout heeft gedaan. Kom maar bij mij onderduiken.
Ik was toch Empathisch? En dat was toch Goed?
Maar eigenlijk kon het ons niets schelen. Die Nieuwe Mens… Hij bestond niet. Die Arbeiders… die was het alleen maar om een auto te doen, een goedkope klotevakantie in Alanya waar je boerenkool en patat kon eten. En die Asielzoekers. Ze kwamen helemaal niet uit gebieden waar het oorlog was – ja, een paar. Ze kwamen omdat ze hier meer konden verdienen dan daar, en daarna wilden ze ook naar Alanya om boerenkool en patat te eten.
Empathie is een misverstand. Een mauvais foi. Een grote leugen! Empathie is misplaatste solidariteit. Een maatstaf die je het vrije denken belet.
Ik geloof niet alle 26.000 asielzoekers… Dan ben je niet empathisch. Ik geloof niet in de multiculturele samenleving. Dan ben je ook niet empathisch. Ik geloof niet in onderwijs voor iedereen. Dan ben je al helemaal niet empathisch.
Maar wat ben ik het geweest. Iedereen was het. Iedereen is het. Mijn hele omgeving is nog steeds met empathie besmet. In de kroegen waar ik kom, worden empathische analyses op de wereld losgelaten. Niemand durft oprecht teleurgesteld te zijn, terwijl ze dat wel behoren te wezen.
Wat is er nou van links terechtgekomen?
Ze zijn er ook op teruggekomen, maar verzwijgen dat.
Het zijn trouwens tegenwoordig veel miljonairs die nog heel erg links zijn. Youp van ’t Hek, Harry de Winter, Jan Mulder – ze stemmen luid pvda of sp en iedere week kunnen we horen of lezen hoe weldenkend ze wel zijn.
Als het links is, is het goed. Wouter Bos, van Shell naar pvda – links – dus die is ook Goed.
De ChristenUnie – ja, dat is eigenlijk een linkse partij, dus eveneens In Orde. (In Orde zijn is net goed.) Zeg, heb je Peter R. de Vries gezien? Hij was tegen de monarchie. Is dat niet links? Dan is hij goed! Ik vond het altijd al in orde.
Ondertussen is het onderwijs volkomen naar de ratsmodee. Niet alleen op de lagere school, ook op de universiteit.
Mijn dochter, die geschiedenis studeert, heeft me nu al tien keer uitgelegd wat ze allemaal in vier jaar moet doen… Als ik het goed heb, hoeft ze maar twee jaar Geschiedenis Te Studeren. De rest bestaat uit een basisjaar en een minorstudie. Twee jaar!
We hebben een enorme achterstand in het onderwijs.
En door wie komt die achterstand? Inderdaad door de pvda. Twintig jaar Van Kemenades en Adelmunden hebben van het onderwijs een moeras gemaakt waar de leerlingen in verdronken zijn.
Die leerlingen met wie we zo’n Empathie hadden. Denk je eens in, zo’n arm kind kan nu onderwijs volgen.
Ja, hij wel, de rest niet.
En dan de oorlogen. Vietnam, Irak, Kosovo…
«Jezus, wat ben jij rechts!»
«IK BEN NIET RECHTS!»
«Nou, maar links ben je zeker niet!»
Je wordt niet geacht de leugen te ontmaskeren.