Peilingen tonen dat het land verdeeld is, met een lichte voorkeur voor een ja. Tot dusver was de rol van de Turkse president ceremonieel. Dat veranderde toen Erdogan in 2014 via directe verkiezingen werd gekozen. De bedoeling is dat het nieuwe systeem die verandering formaliseert. De rol van het parlement raakt op de achtergrond, de president krijgt vergaande bevoegdheden.
Critici vrezen alleenheerschappij van Erdogan. De president wuift de bezwaren weg, een presidentieel stelsel zal Turkije in staat stellen om economisch ‘nog sneller’ te ontwikkelen, zo zei hij in een interview met Al Jazeera.
Afgelopen tijd haalde Erdogan regelmatig uit naar de EU die zou ‘sidderen’ voor het opkomende Turkije. Europese leiders kunnen sowieso weinig goed doen in Turkije. Zeker na de mislukte staatsgreeppoging van afgelopen zomer. Niet helemaal ten onrechte: in de meeste gevallen beperkte de solidariteit zich tot een telefoontje. Omgekeerd heeft Europa tabak van het gedreig met bootjes vluchtelingen en zijn er zorgen over de aanhoudende repressie.
Zo negatief als Erdogan is over Europa, zo positief is hij over Donald Trump. Dat is opmerkelijk, want in juni riep hij nog op om Trumps naam te laten verwijderen van de Trump Towers in Istanbul. Dit naar aanleiding van opmerkingen om de landsgrenzen te sluiten voor moslims. Maar daar is Erdogan nu van teruggekomen. De gesloten grens voor moslims? Dat meende Trump niet echt, dat had hij gezegd om gekozen te worden, zo werkt een verkiezingscampagne. Protesten die volgden op Trumps verkiezingen deed hij af als ‘disrespect voor de democratie’.
Vanwaar deze plotselinge vriendelijkheid? Analisten in Ankara speculeren dat Trump eerder dan Clinton geneigd zou zijn om Fethullah Gülen uit te leveren, de in de VS woonachtige prediker die volgens de Turkse regering achter de staatsgreep zit. Anderen suggereren dat Erdogan in Trump een zielsverwant ziet die ook bewondering koestert voor Poetin. Autoritaire leiders respecteren elkaar.
Toch valt er nog wel het nodige te overwinnen. Neem Michael Flynn, de onlangs benoemde veiligheidsadviseur van Trump. Op een opgedoken filmpje is te zien hoe hij de staatsgreep van afgelopen zomer toejuicht. Mike Pompeo, de beoogde baas van de cia, sprak over Turkije als een ‘islamitische dictatuur’. De liefde zou wel eens van korte duur kunnen zijn.
Beeld: Milo